انتشار دی اکسید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی در سال ۲۰۲۵ به بالاترین حد خود رسید

همزمان با شدت گرفتن گرمایش جهانی و کاهش بارش‌ها شاهد رکورد زدن انتشار دی اکسید کربن ناشی از مصرف سوخت های فسیلی در سال ۲۰۲۵ هستیم. کدام کشورها مقصر هستند؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۵ به‌خاطر مصرف سوخت‌ های فسیلی شاهد انتشار ۳۸.۱ میلیارد تن کربن در اکسید بوده‌ایم. در واقع این میزان نسبت به سال گذشته افزایش ۱.۱ درصدی را نشان می‌دهد. آن هم در حالیکه باید شاهد کاهش چشمگیر در مصرف سوخت‌های فسیلی باشیم.

افزایش انتشار کربن دی اکسید در سال ۲۰۲۵ در سایه اختلافات بی‌پایان

بارها در اخبار علمی گفته شده که کره زمین حداکثر می‌تواند برای ۶۰۰ میلیون سال میزبان انواع حیات باشد. هرچند با توجه به روند فعلی گرمایش جهانی و بی‌توجهی کشورهای مختلف نسبت به این مشکل مهم، قطعا پایان انسان در کره زمین خیلی زودتر رقم خواهد خورد.

این روزها بسیاری از کشورهای جهان تلاش می‌کنند با استفاده از انرژی‌های پایدار میزان انتشار کربن دی اکسید را کاهش دهند. هرچند که میزان انرژی تولید شده برای تامین تقاضا کافی نیست. البته اخبار مثبت نیز در برخی بخش‌ها دیده می‌شود.

در برخی مناطق تغییر کاربری زمین از جنگل به مسکونی باعث کاهش ظرفیت جذب کربن توسط درختان و انتشار بیشتر آن می‌شود. خوشبختانه میزان انتشار کربن دی اکسید ناشی از تغییر کاربری زمین در سال ۲۰۲۵ به ۴.۱ میلیارد تن رسیده که اندکی نسبت به سال گذشته کمتر است. همچنین الگوی هوایی ال نینو که پیشتر باعث خشک‌سالی در بسیاری از مناطق شده بود به پایان نزدیک می‌شود. به این معنی که پوشش گیاهی بیشتری برای جذب کربن خواهیم داشت.

نزدیک شدن به بودجه ۱.۵ درجه‌

در حالت عادی جنگل‌ها، خاک و گیاهان می‌توانند بخشی از کربن دی اکسید منتشر شده را جذب کنند. هرچند از سال ۱۹۶۰ سیاست‌های اشتباه باعث شده شاهد تضعیف جنگل‌ها باشیم. به‌باور دانشمندان ۸ درصد از افزایش انتشار دی اکسید کربن در سال ۲۰۲۵ نیز صرفا به همین مسئله مربوط می‌شود.

مسئله دیگر به بودجه کربن ۱.۵ درجه مربوط می‌شود. اگر می‌خواهیم میزان افزایش دمای جهانی از ۱.۵ درجه نگذرد و درگیر مشکلات بی‌پایان ناشی از آن نشویم، باید میزان انتشار کربن دی اکسید در سال ۲۰۲۵ در حد خاصی بماند. با توجه به روند فعلی، چنین چیزی در حد یک رویا به نظر می‌رسد.

تردیدی وجود ندارد که کاهش انتشار کربن دی اکسید در سطح جهانی به یک ضرورت تبدیل شده است؛ اما کشورها چندان به این مسئله توجه نمی‌کنند. بررسی‌های دانشمندان نشان می‌دهد که انسان تنها اجازه انتشار ۱۷۰ میلیارد تن کربن دی اکسید را دارد تا میانگین افزایش دمای جهانی از ۱.۵ درجه سلسیوس نگذرد. گرچه با روند فعلی تا پیش از سال ۲۰۳۰ این میزان کربن دی اکسید منتشر خواهد شد.

اختلاف شدید بین کشورهای پیشرفته و در حال توسعه

در نگاه اول اینگونه به نظر می‌رسد که کشورهای مختلف می‌توانند با یک توافق جمعی مسئله را مدیریت کنند. مخصوصا اینکه گرمایش جهانی روی زندگی همه افراد تاثیر خواهد گذاشت. هرچند در این زمینه اختلاف عمیقی وجود دارد. کشورهای در حال توسعه بر این باور هستند که محدود کردن مصرف سوخت‌های فسیلی و رعایت قوانین سخت‌گیرانه اقلیمی جلوی پیشرفت سریع اقتصادی آنها و تبدیل شدن به یک کشور توسعه یافته را می‌گیرد.

آنها تاکید دارند که در قرن‌های گذشته کشورهای پیشرفته امروزی به‌صورت آزادانه از سوخت‌های فسیلی در کارخانه‌های خود بهره برده‌اند و مقصر اصلی وضعیت موجود هستند. به‌باور رهبران این کشورها، در صورتی که از فرصت کنونی برای رشد اقتصادی استفاده نشود، هرگز به جرگه جهان اولی‌ها نخواهند پیوست.

در سمت مقابل کشورهای پیشرفته اصرار دارند که فناوری‌های تجدیدپذیر تا حد زیادی پیشرفت کرده‌اند و می‌توان در سال ۲۰۲۵ بدون افزایش انتشار کربن دی اکسید نیز به سمت افزایش رشد اقتصادی حرکت کرد. آنها برای اثبات حرف خود به وضعیت ۳۵ کشور اشاره می‌کنند که توانسته‌اند با وجود کاهش انتشار کربن دی اکسید، در زمینه اقتصادی رشد کنند.

• نخستین کارخانه بزرگ فیلتر کربن دی اکسید جهان؛ حذف آلایندگی 27 میلیون خودرو در سال
• آمار وحشتناک انتشار دی اکسید کربن توسط دیتاسنترهای گوگل و مایکروسافت
• تزریق الماس به آسمان؛ راه حل دانشمندان برای مشکل گرمایش زمین

در پاسخ به این ادعا کشورهای جهان سوم مسئله مهم دیگری را مطرح می‌کنند. استفاده گسترده از فناوری‌های جدید تنها در دو صورت ممکن خواهد شد. یا باید کشورهای پیشرفته با سرمایه‌گذاری چشمگیر هزینه‌های اولیه مربوط به آنها را پوشش دهند و یا اینکه فناوری‌های پایدار را به صورت رایگان در اختیار سایر کشورها بگذارند.

وضعیت انتشار کربن دی اکسید کشورهای مختلف در سال ۲۰۲۵

میزان انتشار کربن دی اکسید چین در سال جاری افزایش ۰.۴ درصدی را نشان می‌دهد. این میزان نسبت به سال‌های گذشته بسیار کمتر شده است. کارشناسان باور دارند افزایش اندکی مصرف انرژی در چین و همچنین رشد خیره‌کننده انرژی‌های پایدار در این کشور از عوامل وضعیت کنونی هستند.

در هند امسال شاهد افزایش ۱.۴ درصدی انتشار کربن دی اکسید هستیم. بارش‌های زودهنگام باعث شدند در ماه‌های گرم‌ سال نیاز کمتری به سیستم‌های خنک‌کننده باشد. همچنین شاهد رشد قابل توجه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در این کشور هستیم. با وجود این، انتظار می‌رود که هند در زمینه کاهش مصرف سوخت های فسیلی تلاش بیشتری به خرج دهد.

آمریکا و اتحادیه اروپا چندان عملکرد خوبی در زمینه انتشار کربن دی اکسید در سال ۲۰۲۵ نداشته‌اند. افزایش اعلام شده برای آمریکا ۱.۹ درصد و برای اتحادیه اروپا ۰.۴ درصد است. این مناطق در سال‌های پیش عملکرد بهتری داشتند؛ اما ظاهرا کاهش دمای هوا و دیگر عوامل باعث شده استفاده از سوخت‌های فسیلی افزایش یابد.

تنها ژاپن است که نه‌تنها کربن دی اکسید بیشتری را وارد جو نکرده است، بلکه توانسته میزان آن را تا ۲.۲ درصد کاهش دهد. مجموع این شرایط باعث شده میزان غلظت CO₂ در جو به ۴۲۵.۷ واحد در میلیون (ppm) برسد. مقداری که نسبت به زمان قبل از صنعتی‌شدن ۵۲ درصد بیشتر است.

برخی دانشمندان پیشنهاد مدفون کردن کربن دی اکسید جامد در اقیانوس‌ها را می‌دهند. هرچند چنین پروژه‌ای به سرمایه‌گذاری بسیار زیاد در سطح جهانی نیاز دارد. باید دید آیا کشورها موفق می‌شوند گرمایش جهانی را کنترل کنند یا اینکه شاهد بروز یک فاجعه تمام‌عیار در بسیاری از نقاط جهان خواهیم بود.