جنگنده F-35B لایتنینگ 2 چگونه قوانین فیزیک را به چالش می‌کشد و عمود پرواز می‌کند؟

جنگنده F-35B لایتنینگ 2 با فناوری شگفت‌انگیز خود قابلیت نشست و برخاست عمودی را به نمایش می‌گذارد و قواعد نبرد هوایی را بازنویسی می‌کند.

جنگنده F-35 لایتنینگ 2 یک هواپیمای جنگی چندمنظوره و پیشرفته با قابلیت‌های رادارگریزی بهبودیافته است که آن را به یکی از توانمندترین جنگنده‌های امروزی تبدیل می‌کند. این جت جنگی محصول شرکت لاکهید مارتین است و در مدل‌های مختلفی تولید می‌شود. هر مدل برای پاسخگویی به نیازهای عملیاتی خاصی طراحی شده است. در این میان مدل F-35B خاص‌ترین نسخه به شمار می‌رود. این هواپیما در حال حاضر تنها جنگنده نسل پنجم با قابلیت برخاست کوتاه و نشست عمودی (STOVL) است.

البته ایده هواپیماهای عمود پرواز جدید نیست. نخستین هواپیمای عملیاتی با این ویژگی جنگنده هریر ساخت بریتانیا بود که در دهه ۱۹۶۰ توسعه یافت. با این حال این دو جنگنده از روش‌های متفاوتی برای رسیدن به این هدف استفاده می‌کنند.

راز پرواز عمودی جنگنده F-35B لایتنینگ 2 چیست؟

جنگنده F-35B یک فن بالابرنده یا لیفت فن با چرخش معکوس دارد که زیر یک دریچه پشت کابین خلبان پنهان شده است. نیروی این فن از طریق یک محور انتقال قدرت متصل به موتور اصلی هواپیما تامین می‌شود. موتور این جنگنده همچنین به یک نازل خروجی با قابلیت چرخش مجهز است. این اجزا در کنار هم نیروی رانش رو به پایین عظیمی معادل ۴۰ هزار پوند تولید می‌کنند. این نیروی قدرتمند برای عملیات نشست و برخاست عمودی کافی است.

در مقابل جنگنده هریر برای تولید نیروی بالابر به یک سیستم منحصربه‌فرد جهت‌دهی رانش متکی است. آخرین مدل‌های هریر به موتور رولزرویس پگاسوس مجهز هستند که حدود ۲۳۸۰۰ پوند نیرو تولید می‌کند. این موتور به چهار نازل چرخان متصل است که نیروی رانش را به سمت پایین هدایت می‌کنند. این مکانیزم به هریر اجازه می‌دهد در هوا شناور بماند به صورت عمودی بلند شود و به سرعت به پرواز افقی تغییر حالت دهد. جنگنده‌های هریر دهه‌ها در خدمت بودند و اکنون جای خود را به جنگنده F-35B لایتنینگ 2 می‌دهند.

• برد بیشتر برای جنگنده F-35 در راه است؛ نیروی هوایی آمریکا به دنبال نصب مخازن سوخت خارجی
• چرا جنگنده F-35 لقب «پنگوئن جنگی» را گرفته است؟
• قابلیت هولناک جدید جنگنده F-35 فاش شد: حمل بمب اتمی تاکتیکی B61-12
• چین با اولین سلاح 6G جهان، رادار F-35 را در چند ثانیه نابود می‌کند

برتری‌های عملیاتی یک جنگنده عمود پرواز

جنگنده F-35 لایتنینگ 2 در حالت استاندارد یک پلتفرم نبرد هوایی فوق‌العاده است. این هواپیما می‌تواند به طور هم‌زمان ماموریت‌های جنگ الکترونیک جمع‌آوری اطلاعات و درگیری‌های هوا به هوا و هوا به سطح را انجام دهد. مدل F-35B با قابلیت‌های STOVL این توانایی‌ها را به سطح بالاتری ارتقا می‌دهد.

این جنگنده می‌تواند از فرودگاه‌های کوچک‌تر و باندهای فرود موقت که هواپیماهای معمولی قادر به استفاده از آنها نیستند عملیات انجام دهد. کاهش وابستگی به باندهای متعارف به این معنی است که جنگنده F-35B لایتنینگ 2 می‌تواند به سرعت برای پاسخ به تهدیدات مستقر شود. این ویژگی همچنین آسیب‌پذیری آن را در برابر حملات دشمن کاهش می‌دهد زیرا می‌تواند از سایت‌های موقت و پنهان پرواز کند.

البته وجود لیفت فن باعث شده است ظرفیت سوخت داخلی و محفظه جنگ‌افزار F-35B کمتر از مدل‌های دیگر باشد. برد عملیاتی این مدل ۱۶۶۷ کیلومتر است در حالی که برد مدل F-35A به ۲۲۲۲ کیلومتر می‌رسد. با این حال این کمبود با یک مزیت بزرگ جبران می‌شود. F-35B می‌تواند از کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین ناوهای هواپیمابر به پرواز درآید. این قابلیت به شکل چشمگیری دسترسی عملیاتی آن را گسترش می‌دهد و به آن اجازه می‌دهد تا به عمق خاک دشمن نفوذ کند.

کدام کشورها از این جنگنده پیشرفته استفاده می‌کنند؟

جنگنده F-35B اولین هواپیمای عمود پرواز با قابلیت رسیدن به سرعت مافوق صوت در تاریخ هوانوردی است. در ایالات متحده این جنگنده عمدتا توسط تفنگداران دریایی آمریکا (USMC) به کار گرفته می‌شود. این نیرو در سال ۲۰۱۵ قابلیت عملیاتی اولیه F-35B را اعلام کرد و قصد دارد در نهایت ۲۸۰ فروند از آن را خریداری کند. تفنگداران دریایی آمریکا در سال ۲۰۱۸ برای اولین بار از این جنگنده در یک ماموریت رزمی برای حمله به اهدافی در افغانستان استفاده کردند.

نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا مشتری دیگر این جنگنده است. این نیرو ۴۸ فروند F-35B سفارش داده که ۳۷ فروند از آنها را تحویل گرفته است. نیروی دریایی بریتانیا تجربه گسترده‌ای در کار با هواپیماهای STOVL دارد. این دانش از ناوگان جنگنده‌های هریر به دست آمده است که حدود چهار دهه قبل از بازنشستگی در سال ۲۰۱۰ در اختیار داشتند. نیروی دریایی و هوایی ایتالیا نیز از دیگر مشتریان این جنگنده پیشرفته هستند.