اگر تا به حال به پرواز هلیکوپترها دقت کرده باشید، احتمالاً متوجه شده‌اید که در لحظه برخاستن، دماغه آنها به سمت پایین متمایل می‌شود. این حرکت که به نظر عجیب می‌رسد، در واقع یک تکنیک حیاتی برای پرواز ایمن است.
هلیکوپترها برخلاف هواپیماها که برای برخاستن نیاز به مسافت زیادی دارند، می‌توانند به صورت عمودی از زمین بلند شوند. اما این قابلیت منحصر به فرد نیازمند تکنیک‌های خاصی است که خلبانان باید با دقت رعایت کنند. یکی از مهم‌ترین این تکنیک‌ها، پایین نگه داشتن دماغه هلیکوپتر در زمان برخاستن است.
مکانیزم برخاستن هلیکوپتر از زمین
در زمان برخاستن، خلبان با استفاده از اهرم سایکلیک (cyclic stick)، صفحه روتور اصلی را به سمت جلو متمایل می‌کند. این حرکت باعث می‌شود بخشی از نیروی عمودی به نیروی افقی تبدیل شده و هلیکوپتر شتاب رو به جلو پیدا کند. ترکیب این زاویه روتور با تأخیر در حرکت مرکز ثقل هلیکوپتر باعث می‌شود دماغه به سمت پایین متمایل شود.
این پدیده در هلیکوپترهایی که طول بدنه کوتاه‌تری دارند، بیشتر به چشم می‌آید. زاویه رو به پایین دماغه برای خروج از «بالشتک هوایی» ناکارآمدی که در زمان شناور ماندن ایجاد می‌شود، ضروری است. این پدیده که به آن گردش مجدد جریان القایی می‌گویند، زمانی رخ می‌دهد که روتور هوایی را که قبلاً به پایین رانده را دوباره می‌کشد و باعث کاهش نیروی برآ می‌شود.
نیروی برآی انتقالی و بهره‌وری آیرودینامیک
نیروی برآی انتقالی مؤثر (ETL) زمانی اتفاق می‌افتد که هلیکوپتر به سرعت کافی رسیده و روتور با هوای تمیز و دست‌نخورده (به جای هوای پایین رانده شده خودش) تعامل می‌کند. این وضعیت معمولاً در سرعت ۱۶ تا ۲۴ گره دریایی رخ می‌دهد و باعث افزایش کارایی برآ و کاهش توان مورد نیاز برای حفظ ارتفاع می‌شود.
- هلیکوپتر لوکس ایرباس ACH160؛ پنت‌هاوسی در آسمان به قیمت 20 میلیون دلار
- نه بالگرد، نه هواپیما؛ CV-22 Osprey چگونه هم عمودی پرواز می‌کند و هم افقی؟
- بالگرد نظامی H160M گپارد: پرواز موفقیت‌آمیز هلیکوپتر جدید ناوگان هوایی فرانسه
- چرا برخی هلیکوپترها میله‌ای در دماغه دارند؟
ایمنی و جلوگیری از حلقه گردابی
حفظ زاویه دماغه به سمت پایین در زمان برخاستن فقط برای کارایی نیست، بلکه استراتژی مهمی برای جلوگیری از وضعیت حلقه گردابی (VRS) محسوب می‌شود. VRS شرایط خطرناک آیرودینامیکی است که در آن هلیکوپتر به صورت عمودی و با موتور روشن فرود می‌آید بدون اینکه سرعت افقی کافی داشته باشد.
برای خروج از VRS، خلبان باید سریعاً با استفاده از سایکلیک به سمت جلو، کاهش کلکتیو برای کم کردن بار روتور و استفاده از پدال جانبی برای حرکت به سمت هوای تمیز اقدام کند. تکنیک نجاتی که توسط کلود ویچارد (Claude Vuichard) توسعه یافته و به «بازیابی ویچارد» معروف است، از ترکیب سایکلیک جانبی و روتور دم برای خروج مؤثرتر از گرداب استفاده می‌کند.
0 نظرات