پهپادهای دریایی، کابوس جدید ناوگان‌های جنگی در بنادر؛ بازگشت به تاکتیک‌های جنگ جهانی دوم

تهدید پهپاد دریایی، کابوسی نوظهور برای ناوگان‌های جنگی است که آسیب‌پذیری کشتی‌ها در بنادر را به دوران جنگ جهانی دوم بازگردانده است.

کارشناسان نظامی معتقدند که فناوری پهپادهای ارزان‌قیمت، نیروی دریایی را با چالش بزرگی روبرو کرده است. این سامانه‌های بدون سرنشین می‌توانند حملات دوربرد علیه کشتی‌های لنگر انداخته را اجرا کنند. این حملات بندری، شیوه‌های جنگی منسوخ را احیا کرده و امنیت کشتی‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار داده‌اند.

پهپادهای دریایی: بازگشت کابوس جنگ جهانی دوم به بنادر

یک گزارش جدید از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) هشدار می‌دهد که نیروی دریایی جهان با پدیده‌ای «بازگشت به آینده» مواجه است. پهپادهای دریایی، شامل زیردریایی‌های بدون سرنشین (UUV) و شناورهای سطحی بدون سرنشین (USV)، اکنون این امکان را فراهم می‌کنند که دشمنان حملات دریایی دوربرد را علیه کشتی‌های جنگی در بندر انجام دهند. این اتفاق یادآور تهدیدات جدی دوران جنگ جهانی دوم است.

مارک کنسیان، مشاور ارشد CSIS و نویسنده این بخش از گزارش، توضیح می‌دهد که کشتی‌ها در بندرگاه، هنگام توقف طولانی‌مدت، در آسیب‌پذیرترین حالت خود قرار دارند. او می‌گوید: “بزرگترین آسیب‌پذیری یک نیروی دریایی در بندر است، زمانی که کشتی‌ها برای مدت طولانی ساکن هستند و یک دشمن می‌تواند حمله‌ای را که نیاز به زمان برای برنامه‌ریزی و اجرا دارد، انجام دهد.”

تهدید پهپاد دریایی: درس‌هایی از اوکراین و گذشته

در جنگ اوکراین، ناوگان دریای سیاه روسیه بارها این واقعیت را به سختی تجربه کرد. اوکراین با استفاده از پهپادهای دریایی، خسارات سنگینی به ناوگان روسیه وارد کرد و آنها را مجبور به عقب‌نشینی کرد. در واکنش، نیروی دریایی روسیه مجبور شده است حفاظت از بنادر را تقویت کند، قابلیت‌های ناوگان خود را افزایش دهد و گشت‌زنی‌ها را برای جلوگیری از تلفات بیشتر، شدت بخشد.

این گزارش اشاره می‌کند که تهدیدات دوربرد دریایی علیه کشتی‌های لنگر انداخته، پدیده‌ای است که نیروی دریایی از جنگ جهانی دوم به بعد با آن روبرو نبوده است. در طول جنگ جهانی دوم، زیردریایی‌های کوچک ژاپنی به کشتی‌ها در بندر پرل هاربر، استرالیا و اولیتی اتول حمله کردند که برخی از آنها منجر به غرق شدن کشتی شد. همچنین، زیردریایی‌های کوچک ایتالیایی به لنگرگاه‌های بریتانیا در مصر حمله کردند و U-۴۷ آلمان نیز یک کشتی جنگی نیروی دریایی سلطنتی را در نزدیکی اسکاتلند غرق کرد.

• اوکراین از شهپاد جدید خود با نام الیگاتور 9 رونمایی کرد
• افشای تصاویر اولین پهپاد دریایی بزرگ چین + جزئیات فنی
• این پهپاد دریایی ژاپنی، مین‌های کارگذاشته شده در دریا را بدون حضور انسان خنثی می‌کند!

کنسیان می‌گوید با ظهور UUVها و USVها، «نیروی دریایی با لحظه‌ای بازگشت به آینده مواجه است» و باید لنگرگاه‌ها را به گونه‌ای تقویت کند که از جنگ جهانی دوم تا کنون نیازی به آن نبوده است. نیروی دریایی آمریکا پس از حمله تروریستی به ناو یو.اس.اس کول (USS Cole) در سال ۲۰۰۰، حفاظت از کشتی‌های لنگر انداخته را پیگیری کرد. اما کنسیان می‌نویسد که برای مقابله با تهدید پهپاد دریایی جدید و گسترده، این اقدامات نیازمند تکمیل هستند. او تاکید می‌کند که “بهتر است دور بعدی بهبودها قبل از وقوع یک حادثه انجام شود.”

این اقدامات متقابل نباید برای بودجه‌های دفاعی بیش از حد گران یا برای عملیات تداخل‌آمیز باشند. این وضعیت نیروی دریایی‌های بزرگ جهان را وادار می‌کند تا به سرعت و به طور موثر به این مشکل جدید واکنش نشان دهند.

فرصت‌ها و چالش‌های فناوری بدون سرنشین دریایی

پهپادهای دریایی (UUV و USV) همچنین فرصت‌هایی را برای نیروی دریایی فراهم می‌کنند. آنها می‌توانند به عنوان ابزاری برای نفوذ به بنادر دشمن یا مناطق دفاعی، ماموریت‌های شناسایی و نظارتی، و حمله به کشتی‌های دشمن مورد استفاده قرار گیرند. این تسلیحات می‌توانند در آب‌های اروپا یا اقیانوس آرام به کار گرفته شوند.

کنسیان توضیح می‌دهد: “بسیاری از نیروی دریایی‌ها با مشکل عملیات در منطقه دفاعی دشمن مواجه هستند. کشتی‌های سطحی در این زمینه مشکل دارند، اما سیستم‌های بدون سرنشین — که کوچک‌تر، ارزان‌تر و قابل جایگزینی‌تر هستند — می‌توانند این کار را انجام دهند.” این به این معنی است که نیروی دریایی ناتو می‌تواند بنادر روسیه را هدف قرار دهد و متحدان آمریکا نیز می‌توانند همین کار را با پایگاه‌های دریایی چین انجام دهند.

با این حال، با وجود فرصت حملات به سبک اوکراین، اکثر نیروی دریایی‌ها هنوز به پهپادهای دریایی تهاجمی یک‌طرفه توجه چندانی نشان نمی‌دهند. نیروی دریایی کشورهای غربی مانند انگلستان، فرانسه و آمریکا در حال سرمایه‌گذاری بر روی قابلیت‌های USV و UUV هستند، اما عمدتاً برای وظایفی مانند مین‌روبی، اطلاعات، نظارت و شناسایی (ISR) یا شلیک و حسگرها.

نیروی دریایی آمریکا هیچ برنامه شناخته‌شده‌ای برای پهپادهای تهاجمی یک‌طرفه ندارد. یک UUV به نام اورکا (Orca) وجود دارد که قادر به ماموریت‌های ضربتی، شناسایی و مین‌گذاری است، اما به دلیل مشکلات فنی سال‌ها به تأخیر افتاده است. این اورکاها با هزینه حدود ۱۱۰ میلیون دلار برای هر واحد، برای ماموریت‌های یک‌طرفه نیز بسیار گران هستند.

کنسیان می‌نویسد: “برنامه‌های کشتی‌سازی نیروی دریایی آمریکا صدها USV و UUV را در ناوگان پیش‌بینی می‌کنند، اما بودجه‌ها هنوز این موضوع را منعکس نکرده‌اند.” او اشاره می‌کند که هیچ یک از این برنامه‌ها به طور رسمی تامین بودجه و برنامه‌ریزی ساخت برای نیروی دریایی دریافت نکرده‌اند.

لایحه آشتی امسال حدود ۵.۳ میلیارد دلار به سیستم‌های بدون سرنشین و خودمختار نیروی دریایی اختصاص داده است، اما این سوال باقی است که آیا نیروی دریایی تقاضای روشنی در این زمینه می‌بیند. کنسیان در گزارش CSIS می‌نویسد: “تهدیدات نظری ممکن است باعث برخی اقدامات شود، اما یک حمله موفق در خارج از دریای سیاه، نیروی دریایی هدف را برانگیخته و هشدار دیگری به نیروی دریایی جهانی خواهد داد.”