چرا صدف‌ دریایی صدای اقیانوس می‌دهد؟

ساحلی گرم و آفتابی، شن‌های نمناک به همراه شنیدن صدای دریا از دل یک صدف، اینها تصاویری هستند که تشکیل‌دهنده بخشی از خاطرات کودکی افراد بسیاری به شمار می‌روند. در حقیقت به سختی می‌توانید فردی را پیدا کنید که چنین تجربه‌ای نداشته باشد یا به صدای برآمده از صدف‌ دریایی گوش نداده باشد، با این حال علت به گوش رسیدن این صدا چیست؟ آیا ما واقعا در حال شنیدن اصوات به دام افتاده در صدف هستیم یا توضیح ساده‌تری هم وجود دارد؟

به گفته پروفسور «تروور کاکس»، مهندس آکوستیک در دانشگاه سلفورد بریتانیا اصوات برآمده از صدف، صدای دریا نیست، بنابراین اگر اصواتی که به گوش ما می‌رسند صدای دریا نیستند، پس از کجا می‌آیند؟

«اندرو کینگ»، رئیس مرکز علوم عصب‌شناسی یکپارچه از دانشگاه آکسفورد در پاسخ به این سوال می‌گوید که صدای مذکور در حقیقت اصوات محیطی و پس‌زمینه هستند که دامنه آنها به واسطه خصوصیات فیزیکی صدف دریایی تقویت شده است.

وی در ادامه توضیح می‌دهد که سطوح سخت و منحنی درون صدف امواج صوتی را منعکس می‌کنند و به شکلی موجب می‌شوند تا این امواج داخل صدف دچار «جهش» شوند. صدف دریایی در ادامه مانند یک تشدید‌کننده عمل می‌کند و با تقویت فرکانس‌های خاص صوتی باعث می‌شود تا برخی اصوات حتی بدون قرار گرفتن صدف در کنار گوش، بلندتر به نظر برسند.

گفتنی است که فرکانس شنیداری موجود در صدف به اندازه و شکل آن بستگی دارد و به گفته کینگ اگر صدف دریایی از شکل نامعمولی برخوردار باشد، احتمالا فرکانس‌های متعددی را تشدید خواهد کرد.

اهمیت صدای پس‌زمینه محیطی در شکل‌گیری اصوات صدف دریایی

به گفته کاکس، صدف دریایی در حقیقت مانند یک ساز بادی رفتار می‌کند چرا که فرکانس‌های تشدید شده موجود در آن سبب می‌شوند هوای داخل صدف با قدرت مرتعش شود و مغز ما نیز به این تغییر فرکانس توجه نشان می‌دهد.

با استناد به کاکس و کینگ، شما برای شنیدن صدای مذکور حتی به خود صدف هم احتیاج ندارید و می‌توانید این اصوات را با استفاده از یک فنجان یا کاسه، در منزل شبیه‌سازی کنید.

گفتنی است که در صورت وجود اصوات محیطی، قرار دادن این اشیا کنار گوش می‌تواند به تکرار تجربه مذکور منجر شود، کینگ می‌گویند انجام این کار تا سطحی حتی با جمع و گرد کردن دست هم امکان‌پذیر است، البته وی همچنان تاکید دارد که صدای مذکور به اندازه و شکل شی مورد نظر بستگی دارد.

این امر به گونه‌ای است که صدای پس‌زمینه محیط حتما باید وجود داشته باشد و در غیر این صورت اگر آزمایش ساده مذکور در یک اتاق بی‌پژواک صورت گیرد، هیچ گونه صدایی، چه در یک صدف و چه در یک کاسه قابل شنیدن نخواهد بود.

اتاق‌ها یا محفظه‌های بی‌پژواک مکان‌هایی هستند که به شکل خاص جهت دستیابی به سکوت مطلق برای انجام آزمایشات علمی طراحی شده‌اند. این اتاق‌ها چنان ساکت هستند که افراد پس از گذراندن مدتی در آنها نه‌ تنها صدای تپش قلب و غژغژ استخوان‌های خود را خواهند شنید، بلکه ممکن است در نهایت به علت فقدان مطلق «طنین» آگاهی محیطی آنها نیز مختل شود و تعادل خود را از دست بدهند.

در چنین شرایطی که صداهای محیطی و پس‌زمینه وجود خارجی ندارند، شنیدن اصوات صدف‌های دریایی یا فرکانس‌های مشابه نیز ناممکن خواهد بود. بنابراین می‌توان چنین نتیجه گرفت که اصوات به گوش رسیده از صدف‌های دریایی همان اصوات محیطی هستند که تقویت شده‌اند.

با همین استدلال اگر لب ساحل صدفی را به گوش خود نزدیک کنید، حقیقتا در حال دریافت صدای پس‌زمینه دریا هستید که به واسطه شکل فیزیکی صدف تقویت شده است، به همین ترتیب اگر در منزل خود به صدای یک صدف گوش دهید هم در واقع مشغول شنیدن صدای محیطی تقویت شده از خانه خود هستید.