طبق گفته کارشناسان حوزه تکنولوژی، سرما می‌تواند منجر به خاموش شدن ناگهانی و یا کاهش 40 درصد ظرفیت باتری گوشی‌های هوشمند شود.
کارشناسان هشدار می‌دهند که کاهش شدید دما، به‌ویژه در مناطق سردسیر یا فصول زمستان تأثیری مستقیم بر کارایی سلول‌های باتری گوشی‌های موبایل هوشمند دارد و می‌تواند تا حدود ۴۰ درصد از ظرفیت واقعی باتری را کاهش دهد. متخصصان همچنین تأکید می‌کنند که در شرایط دمای زیر صفر، شارژ کردن تلفن همراه اقدامی پرخطر است، زیرا در چنین دماهایی یون‌های داخل باتری لیتیوم‌یونی به‌خوبی جابه‌جا نمی‌شوند و ممکن است بخشی از واکنش شیمیایی به‌صورت ناپایدار رخ دهد. با این حال چه بخش‌های دیگری در هنگام سرد شدن هوا در تلفن‌های همراه هوشمند آسیب‌زا است؟
چرا باتری گوشی‌های هوشمند در هوای سرد سریع‌تر تخلیه می‌شود؟
با توجه به بررسی‌های کارشناسی، چهار عامل کلیدی وجود دارند که سرمازدگی محیطی می‌تواند تأثیرات مخربی بر عملکرد و دوام تلفن‌های هوشمند برجای بگذارد. این عوامل شامل کاهش چشمگیر ظرفیت باتری گوشی‌های هوشمند و تسریع روند فرسایش آن، ایجاد تأخیر یا اعوجاج در عملکرد صفحه‌نمایش و حسگرهای لمسی، پدیده خوردگی داخلی و اتصال کوتاه و نهایتاً شکننده شدن پوشش خارجی دستگاه و افزایش احتمال ترک‌خوردگی آن است. در ادامه به تشریح دقیق‌تر علل وقوع این مشکلات و ارائه راهکارهای پیشگیرانه می‌پردازیم.
یکی از مشهودترین تأثیرات سرما بر تلفن‌های هوشمند، کاهش محسوس ظرفیت باتری و خاموش شدن ناگهانی دستگاه است. باتری‌های لیتیوم-یونی و لیتیوم-پلیمری که امروزه در اکثر گوشی‌های هوشمند به کار می‌روند، در دماهای پایین عملکرد ضعیفی از خود نشان می‌دهند. این افت عملکرد ناشی از کاهش سرعت واکنش‌های شیمیایی درون سلول‌های باتری گوشی‌های هوشمند است. در دماهای نزدیک به صفر درجه سانتی‌گراد، حرکت یون‌های لیتیوم در الکترولیت کند شده و مقاومت داخلی باتری افزایش می‌یابد. این پدیده می‌تواند منجر به کاهش ظرفیت قابل‌استفاده باتری تا ۲۰ درصد در دمای صفر درجه و حتی تا ۴۰ درصد در دماهای منفی ۱۵ درجه سانتی‌گراد و پایین‌تر شود.
- 10 اپلیکیشن معروف که قاتل باتری گوشی شما هستند
- آیا بستن اپلیکیشن‌ها واقعا به باتری گوشی شما کمک می‌کند؟
- آموزش مدیریت و کاهش مصرف باتری گوشی هوشمند به صورت خودکار
در چنین شرایطی، دستگاه خروجی جریان را به‌عنوان «تخلیه بحرانی» تعبیر می‌کند و حتی اگر باتری دارای ۳۰ تا ۵۰ درصد شارژ اسمی باشد منجر به خاموشی اضطراری می‌شود. اگرچه پس از بازگشت به دمای عادی، ظرفیت باتری گوشی به‌طور موقت بازیابی می‌شود، اما تکرار این چرخه سرمازدگی و گرم شدن مجدد، باعث ایجاد استرس مکانیکی و شیمیایی در ساختار سلول‌های باتری شده و روند فرسایش و کاهش طول عمر مفید آن را به‌شدت تسریع می‌کند.
نکته دیگر این است که هرگز نباید باتری گوشی‌های هوشمند را در دمای زیر صفر شارژ کرد. در این دماها، یون‌های لیتیوم بر روی سطح آن متبلور شده و رسوبات فلزی لیتیوم تشکیل می‌دهند. این پدیده می‌تواند منجر به تورم باتری، کاهش ظرفیت دائمی، افزایش خطر اتصال کوتاه داخلی و در موارد نادر حتی خطر آتش‌سوزی یا انفجار گردد.
تأثیر یخ‌زدگی بر کریستال‌های مایع و عملکرد OLED در گوشی‌ها
دومین حوزه آسیب‌پذیر در برابر سرما، صفحه‌نمایش و حسگرهای لمسی دستگاه است. در نمایشگرهای LCD که همچنان در برخی مدل‌ها یافت می‌شوند، کریستال‌های مایع درون پنل با کاهش دما غلیظ‌تر شده و زمان پاسخگویی پیکسل‌ها به شدت افزایش می‌یابد. این تأخیر منجر به ایجاد «اثر شبح»، کاهش وضوح تصاویر متحرک، کم‌رنگ شدن رنگ‌ها و ظهور نویزهای تصویری می‌گردد. علاوه بر این، عملکرد حسگرهای لمسی نیز مختل می‌شود. سرمای شدید می‌تواند منجر به کاهش حساسیت، تشخیص اشتباه لمس‌ها یا حتی از کار افتادن کامل قابلیت لمسی شود.
اگرچه نمایشگرهای OLED و AMOLED مقاومت بهتری در برابر سرما از خود نشان می‌دهند، اما حتی در این فناوری‌ها نیز در دماهای بسیار پایین (حدود منفی ۲۰ درجه سانتی‌گراد)، روشنایی کلی نمایشگر کاهش یافته و رنگ مشکی عمیق به سمت خاکستری متمایل می‌شود. شرکت‌هایی مانند اپل که گوشی‌های آیفون را عرضه می‌کند توصیه کرده‌اند که آیفون‌ها نباید در دمای پایین‌تر از صفر درجه سانتی‌گراد مورد استفاده قرار گیرند تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
خوردگی فلزات داخلی در اثر تغییر دما
تغییر ناگهانی دما، مانند زمانی که از هوای بسیار سرد بیرون با دمای منفی پانزده درجه وارد یک فضای گرم و سرپوشیده می‌شوید، یکی از خطرناک‌ترین لحظات برای تلفن‌های هوشمند محسوب می‌شود. در چنین شرایطی اختلاف شدید دما موجب می‌شود که بخار رطوبت موجود در هوای گرم محیط داخلی بر روی سطوح سرد دستگاه متراکم شده و به شکل قطرات میکروسکوپی آب درون تلفن نفوذ کند. این تراکم معمولاً ابتدا در اطراف مادربورد، زیر پنل صفحه‌نمایش، بخش‌های داخلی پورت‌ها و حتی میان لایه‌های شیشه‌ای ایجاد می‌شود.
هرچند در ظاهر ممکن است هیچ نشانه‌ای وجود نداشته باشد، اما از دید فنی این میعان قادر است در چند دقیقه به تخریب دائمی اجزای حیاتی دستگاه منجر شود. قطرات آب درون گوشی نقش رسانا پیدا می‌کنند و با برقراری جریان در مسیرهای ناخواسته، اتصال کوتاه میان تراشه‌ها و اجزای فلزی به وجود می‌آورند. در عین حال، رطوبت در تماس با مس، آلومینیوم و فولاد ضدزنگ مورد استفاده در سوکت‌ها و پایه‌های لحیم باعث اکسیداسیون یا خوردگی شیمیایی می‌شود.
این فرآیند به مرور زمان موجب زنگ‌زدگی در محل‌های اتصال، از بین رفتن فیلم محافظ نیکل یا کروم، و کاهش کیفیت تماس الکتریکی می‌شود. بیشترین آسیب در چنین شرایطی معمولاً در پورت‌های USB‑C، اسپیکرها و اتصالات مادربورد مشاهده می‌شود. بر اساس داده‌های فنی منتشر شده حدود 30 درصد از خرابی‌های تلفن‌های هوشمند در فصل زمستان ناشی از همین پدیده‌ی میعان داخلی است، حتی در مواردی که کاربر تأکید می‌کند دستگاه هیچ‌گاه در تماس مستقیم با آب نبوده است.
تأثیر سرما بر اتصالات بدنه و شاسی دستگاه
در دماهای پایین علاوه بر رطوبت، ساختار فیزیکی مواد سازنده تلفن نیز دچار تغییرات مکانیکی می‌شود. پلاستیک‌ها، لاستیک‌ها، چسب‌ها و سیلیکون‌های اتصال‌دهنده درون دستگاه با افت دما انعطاف‌پذیریشان را از دست می‌دهند. چنین تغییراتی باعث می‌شود قاب‌ها ترک‌های مویرگی پیدا کنند، لایه‌های چسبنده میان اجزای صفحه‌نمایش یا پنل پشتی جدا شده و گازهای داخلی ایجاد حباب یا لکه‌های روشن زیر شیشه کنند. در حالتی که شیشه نمایشگر کاملاً سرد و شکننده است، کوچک‌ترین ضربه یا افتادن روی سطح یخی می‌تواند انرژی ضربه را بدون جذب، مستقیماً به صفحه منتقل کرده و موجب شکست حتی در گوریلا گلس‌های مقاوم نسل‌های جدید شود.
بر اساس آمار جهانی سال ۲۰۲۵، تنها در ماه‌های ژانویه و فوریه میزان شکستگی صفحه‌نمایش در مراکز خدماتی حدود 40 درصد نسبت به میانگین فصول گرم سال افزایش داشته است و متخصصان علت اصلی را برخورد دستگاه‌های سرد با سطوح سخت یخ‌زده عنوان می‌کنند.
- چگونه از سلامت باتری موبایل خود مطمئن شویم
- 6 راه آسان برای نگهداری گوشی موبایل در تابستان
- آیا شارژ کردن گوشی در طول شب کار درستی است؟
- چند نکته کاربردی برای افزایش عمر باتری گوشی هوشمند
به منظور جلوگیری از این مشکلات، رعایت چند توصیه ساده اما حیاتی می‌تواند عمر دستگاه را حفظ کند. تلفن همراه خود را همیشه در جیب داخلی لباس نگه دارید تا از گرمای بدن به‌عنوان یک منبع حرارتی طبیعی بهره‌برداری شود. در فضای باز، استفاده مستقیم از گوشی را در هوای بسیار سرد به یک تا دو دقیقه محدود کنید تا از افت ناگهانی دما در اجزای باتری و صفحه جلوگیری شود.
پیش از ورود از فضای سرد به محیط گرم، تلفن را به‌صورت کامل خاموش کنید تا در هنگام میعان احتمالی، مسیرهای جریان الکتریکی قطع بوده و از اتصال کوتاه جلوگیری شود. استفاده از قاب‌های مخصوص ضدسرما با لایه‌های سیلیکونی مقاوم نیز توصیه می‌شود، زیرا تا حدودی جلوی کاهش سریع دما و انجماد قاب گوشی را می‌گیرد. در نهایت وقتی وارد فضای گرم شدید، به گوشی اجازه دهید دست‌کم 20 تا 30 دقیقه به‌تدریج دمای خود را با محیط تطبیق دهد سپس آن را روشن یا شارژ کنید.
0 نظرات