رتبه‌بندی تمام فیلم‌های «چهار شگفت‌انگیز»؛ از بدترین تا بهترین

مجموعه «چهار شگفت‌انگیز» مارول مسیر پرفرازونشیبی را در سینما طی کرده است. آن‌ها شاید یکی از محبوب‌ترین گروه‌های ابرقهرمانی تاریخ کمیک باشند اما آثار سینمایی‌شان منسجم و اغلب متوسط بوده‌اند. از دخالت‌های استودیویی گرفته تا تغییرات عجیب و انتخاب بازیگران نامناسب، «چهار شگفت‌انگیز» هرگز به جایگاهی که سزاوارش بود نرسید تا اینکه مارول تصمیم گرفت آن‌ها را به دنیای سینمایی بزرگ خود بیاورد. در این مقاله، همه‌ی فیلم‌های ساخته‌شده بر اساس «چهار شگفت‌انگیز» را رتبه‌بندی کرده‌ایم.

وقتی استن لی و جک کربی «چهار شگفت‌انگیز» را خلق کردند، شبیه هیچ‌چیز دیگری در دنیای کمیک‌های ابرقهرمانی نبود. این شخصیت‌ها حتی در ابتدا نام یا لباس‌های ابرقهرمانی مشخصی نداشتند (از شماره سوم شرایط تغییر کرد)، اما رویکرد استن لی و جک کربی همیشه همین بود، آن‌ها ابتدا روی طراحی اولیه تمرکز می‌کردند و سپس به سراغ جزئیات می‌رفتند. از همان کمیک‌های آغازین، این قهرمانان به اندازه مبارزه با شرورها، با همدیگر بحث و دعوا می‌کردند و شخصیت‌پردازی منحصربه‌فردی داشتند تا متمایز به نظر برسند و حتی تا حدودی با هم در تضاد بودند. این ترکیب برنده، با حضور تینگ (بنجامین جیکوب) -همان هیولای سنگی- هیچ شباهتی به ابرقهرمانان آراسته و شیک «لیگ عدالت» دی‌سی نداشت و همین برگ برنده‌اش بود.

این واقعیت که ماجراهای کمیک‌های «چهار شگفت‌انگیز» در نیویورک -و نه در یک شهر خیالی- اتفاق می‌افتاد، آن‌ها را در آن زمان به یکی از محبوب‌ترین‌ها در بین مخاطبان بزرگسال تبدیل کرد. چهار شگفت‌انگیز با شک و تردید، با یکدیگر -و حتی با مسائل مالی- دست‌و‌پنجه نرم می‌کردند؛ محل زندگی‌شان چیزی بین خانه و آزمایشگاه بود، جایی که آنجا برای صبحانه خوردن دور هم جمع می‌شدند و تفاوت‌های واضحی با محل برگزاری جلسات ابرقهرمانان دی‌سی (Hall of Justice) داشت. همه‌ی این‌ها باعث شد تا آن‌ها برای خوانندگان قابل درک باشند و این چهار ابرقهرمان نامتعارف الهام‌بخش دیگر قهرمانان مارول شدند که اگرچه برای مردم مبارزه می‌کردند، اما گاهی احساس طردشدگی از جامعه داشتند. حس انزوا و طرد شدن از جامعه، در قلب بسیاری از قهرمانان اولیه‌ی مارول مانند چهار شگفت‌انگیز، مردان ایکس، هالک و مرد عنکبوتی وجود دارد و به آن‌ها کمک کرد تا به ابرقهرمانان هنجارشکن دهه 60 میلادی تبدیل شوند.

چهار شگفت‌انگیز از جنبه‌های دیگر هم ساختارشکن به نظر می‌رسیدند. آن‌ها به مثابه یک خانواده ابرقهرمانی بودند که با فضای دوستانه/کاری لیگ عدالت و جامعه عدالت آمریکا سنخیتی نداشت. همین رویکرد متفاوت به خانواده، بعدها به یک عنصر کلیدی در تیم‌های دیگر مارول مانند مردان ایکس و نگهبانان کهکشان تبدیل شد. چهار شگفت‌انگیز همچنین الگوی «ابرقهرمان قدرتمند با سرگذشتی تراژیک» را به محبوبیت رسید. این موضوع برای تینگ قابل توجه‌تر بود، زیرا او نمی‌توانست قدرت‌های خود را خاموش کند و مجبور بود یک هیولا باقی بماند. این جنس ابرقهرمانان به مرور زمان بیشتر شدند؛ دکتر استرنج یک جادوگر قدرتمند است اما جراحت دست‌هایش خوب نمی‌شود، و دردویل نابینا است اما حواس دیگر او تقویت شده است. خوانندگان اغلب این آثار را می‌خواندند تا رویاپردازی کنند اما در عین حال یاد می‌گرفتند که حتی قدرت‌های عجیب‌وغریب هم گاهی مشکلات انسانی را حل نمی‌کند.

وقتی به دنیای سینما می‌رسیم، میزان تاثیرگذاری «چهار شگفت‌انگیز» تا حد زیادی کمرنگ می‌شود. از پتانسیل آن‌ها هرگز به درستی استفاده نشد و اکثر فیلم‌هایشان در حدواندازه‌ی کمیک‌ها نبوده‌اند. خوشبختانه همه‌چیز با اکران نسخه‌ی جدید تغییر کرد؛ هرچند که این فیلم هم به فروش بالایی نرسیده و بعضی از منتقدان بر این باورند که مارول بیش از اندازه روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده است.

رتبه‌بندی تمام فیلم‌های «چهار شگفت‌انگیز»

5- چهار شگفت‌انگیز (Fant4stic)

• سال اکران: 2015
• کارگردان: جاش ترانک
• بازیگران: مایلز تلر، کیت مارا، مایکل بی. جردن، جیمی بل، توبی کبل، تیم بلیک نلسون، رج ئی. کثی
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 4.3 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 9 از 100

نسخه‌ی 2015 جاه‌طلب بزرگی داشت: ارائه‌ی نسخه‌ای واقع‌گرایانه و مدرن از «اولین خانواده مارول». اما نتیجه، چیزی جز یک شکست تمام‌عیار نبود. هدف استودیوی فاکس قرن بیستم، فارغ از اینکه امتیاز مجموعه را حفظ کند، مدرن‌سازی داستان اصلی با لحنی جدی و علمی–تخیلی بود، اما آنچه عرضه شد، بی‌روح، بی‌مزه و از هر نظر آشفته است. فیلم، خوش‌بینی و روح ماجراجویانه کمیک‌ها را کنار گذاشته و به جای آن، ترس‌ها و تلخی روابط انسانی را در کانون توجه قرار می‌دهد.

فیلم تیم بازیگری مستعدی دارد. مایلز تلر، کیت مارا، مایکل بی. جردن و جیمی بل، همگی بازیگران درجه‌یکی به حساب می‌آیند، اما فیلم‌نامه‌ای آشفته و فیلمبرداری‌های مجددی که مسیر روایت را در میانه تغییر داد، شیمی بین آن‌ها را از بین برده است. ویکتور وان دووم ـیکی از مشهورترین شرورهای مارولـ هم در این روایت به کاراکتری بی‌رمق و فراموش‌شدنی تبدیل شده است که نه قدرتش را احساس می‌کنید و نه انگیزه‌هایش را درک.

ریتم فیلم هم به همان اندازه مسئله‌دار است. زمان زیادی صرف مقدمه‌چینی می‌شود و داستان اصلی در نقطه‌ای که باید اوج بگیرد، در چند دقیقه‌ی بی‌اثر تمام می‌شود. حتی صحنه‌های اکشن هم که می‌توانستند نجات‌بخش باشند، نه شکوهی دارند و نه هیجانی. جاه‌طلبی فیلم در تمایز با نسخه‌های قبلی قابل درک است، اما مسیرش بیش از حد به سمت تاریکی و جدیت رفت. نسخه‌ی 2015 سرگرمی و انسانیت را از این فرنچایز حذف کرد و کمیک‌های اصلی را نادیده گرفت؛ بدون آن‌ها، این دیگر «چهار شگفت‌انگیز» نبود.

4- چهار شگفت‌انگیز (Fantastic Four)

• سال اکران: 1994
• کارگردان: اولی ساسونه
• بازیگران: الکس هاید-وایت، جی آندروود، ربکا استاب، مایکل بیلی اسمیت، کارل سیارفالیو،  یان تریگر، جوزف کالپ
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 3.8 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 33 از 100

نسخه‌ی 1994 اساسا فیلمی نیست که برای نمایش عمومی ساخته شده باشد. هدف اصلی این پروژه‌ی شتاب‌زده و ارزان، در حقیقت حفظ حق امتیاز «چهار شگفت‌انگیز» بود، نه خلق اثری سینمایی. بنابراین با یکی از سوال‌برانگیزترین آثار مارولی تاریخ روبه‌رو هستیم.

بودجه به طرز شرم‌آوری کوچک است؛ جلوه‌های ویژه اغلب مضحکند و لباس‌ها بیشتر شبیه چیزی هستند که از یک فروشگاه هالووین قرض گرفته شده باشند. با این حال، همین محدودیت‌ها و خام‌دستی‌ها -به شکلی متناقض- به فیلم جذابیتی خاص بخشیده‌اند. اثری که با وجود آماتور بودنش، برای طرفداران سرسخت کمیک‌های کلاسیک، راضی‌کننده است. فیلم، انرژی بی‌پروا و رنگارنگ کتاب‌های کمیک دهه 60 میلادی را به آغوش می‌کشد: رنگ‌های تند، بازی‌های اغراق‌آمیز و اتکا به ماهیت کودکانه‌ی آن آثار.

به‌نوعی می‌توان گفت این فیلم ادای احترامی صمیمانه به منبع اصلی است؛ هرچند با هیچ متر و معیاری، «فیلم خوب» محسوب نمی‌شود. الکس هاید-وایت (رید ریچاردز) و ربکا استاب (سو استورم) بازی‌هایی صادقانه و پر از احساس ارائه می‌دهند، و جوزف کالپ با بازی در نقش دکتر دووم، شروری اغراق‌آمیز خلق می‌کند؛ نقش‌آفرینی عجیبی که در عین کمیک‌بودن، به طرز غافلگیرکننده‌ای وفادارتر از برخی نسخه‌های پرخرج بعدی است. البته بودجه ناچیز فیلم به صحنه‌هایی منجر شده که ناخواسته خنده‌دارند؛ مثلا تینگ (همان مرد سنگی) از فومی ساخته شده که مصنوعی بودنش را نمی‌توان نادیده گرفت. اما همین ضعف‌ها، این فیلم درجه‌دو (بی مووی) را جذاب کرده‌اند.

تنها دلیلی که تماشای این فیلم را توصیه می‌کنیم، این است که شما را متعجب خواهد کرد و بی‌وقفه از خودتان می‌پرسید که سازندگان پیش خودشان چه فکر کردند که تصمیم گرفتند چنین چیزی بسازند. اما در عین حال، ذوق و اشتیاقی خاص در فیلم به چشم می‌خورد، گویی کسانی که فیلم را ساختند، بیشتر از استودیویی که در نهایت آن را در قفسه‌ها دفن کرد، به پروژه اهمیت می‌دادند. به شکلی طنزآمیز، نسخه‌ی 1994 از نسخه‌ی پرخرج 2015 هم جذابیت بیشتری دارد. این فیلمی افتضاح است؛ اما حداقل افتضاحی سرگرم‌کننده.

3- چهار شگفت‌انگیز: قیام موج‌سوار نقره‌ای (Fantastic Four: Rise Of The Silver Surfer)

• سال اکران: 2007
• کارگردان: تیم استوری
• بازیگران: یوان گریفید، جسیکا آلبا، کریس ایوانز، مایکل چکلیس، کری واشینگتن، آندره بروگر، جولین مک‌مان، لارنس فیشبرن
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 5.6 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 37 از 100

«چهار شگفت‌انگیز: قیام موج‌سوار نقره‌ای» در برخی جنبه‌ها وضعیت بهتری نسبت به نسخه‌ی 2005 دارد؛ به‌ویژه در لحن و کیفیت جلوه‌های بصری. با این حال، تصمیمات خلاقانه‌ای اتخاذ شد که هنوز هم درکشان نمی‌کنیم؛ مهم‌ترین آن، نحوه به تصویر کشیدن گالاکتوس است. به‌جای حضور باشکوه غول کیهانی و جهان‌خواری که طرفداران از کمیک‌ها می‌شناسند، فیلم او را به ابری عظیم در فضا تقلیل می‌دهد! انتخابی که نه‌تنها مقیاس عظیم داستان را کوچک می‌کند، بلکه جنبه اسطوره‌ای و وحشت‌انگیز او را نیز از بین می‌برد.

در مقابل، معرفی موج‌سوار نقره‌ای بازخوردهای خوبی گرفت. داگ جونز در مقام بازیگر (و لارنس فیشبرن در مقام صداپیشه)، این شخصیت را با وقار، مرموز و کاریزماتیک ترسیم کرده‌اند. صحنه‌های او از نظر بصری جزو درخشان‌ترین لحظات کل فرنچایز و همچنان یکی از معدود نکات مثبت فیلم است.

در بخش شخصیت‌ها، شیمی بین اعضای گروه (یوان گریفید، جسیکا آلبا، کریس ایوانز و مایکل چیکلیس) بیشتر از گذشته شکل گرفت و انسجام یافت. تمرکز فیلم بر پویایی‌های خانوادگی و کار تیمی، هرچند ساده‌انگارانه است اما فضایی متفاوت و تازه به داستان می‌بخشد. البته توازن بین شوخی و اکشن همیشه موفق نیست، اما فیلم از آنچه که به یاد می‌آورید، تماشایی‌تر است.

البته ضعف‌های فیلم را نمی‌توان نادیده گرفت؛ خصوصا بازگشت غیرضروری ویکتور وان دووم که قصه‌ را بی‌دلیل شلوغ‌تر می‌کند. اما با وجود همه‌ی مشکلات کوچک و بزرگ، «قیام موج‌سوار نقره‌ای» لحظات سرگرم‌کننده‌ای دارد؛ به‌ویژه برای مخاطبان جوان‌تر و طرفداران موج‌سوار. اشتباه در به تصویر کشیدن گالاکتوس هرگز قابل چشم‌پوشی نیست، اما دست‌کم فیلم موفق می‌شود لحظاتی هیجان‌انگیز خلق کند.

2- چهار شگفت‌انگیز (Fantastic Four)

• سال اکران: 2005
• کارگردان: تیم استوری
• بازیگران: یوان گریفید، جسیکا آلبا، کریس ایوانز، مایکل چکلیس، جولین مک‌ماهون، کری واشینگتن، نیکول مونیوز
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 5.7 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 28 از 100

نسخه‌ی 2005 رویکرد متفاوتی را در پیش گرفت و رنگارنگ بودن کتاب‌های کمیک را در آغوش. این فیلم انحرافی آشکار از فضای تیره‌تر فیلم‌های ابرقهرمانی اوایل دهه 2000 است و بر جلوه‌های بصری پرزرق‌وبرق، طنز و دیوانه‌بازی‌های شخصیت‌ها تکیه دارد. مهم‌ترین نقطه قوت آن بی‌شک در گروه بازیگرانش نهفته است.

کریس ایوانز در نقش جانی استورم تقریبا همه صحنه‌ها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؛ او با کاریزما و زمان‌بندی کمیک دقیق، انرژی تازه‌ای به فیلم می‌بخشد. مایکل چیکلیس با برداشتی صمیمی و اندوهناک از بن گریم/تینگ لحظاتی انسانی و عاطفی خلق می‌کند. یوان گریفید و جسیکا آلبا نیز نسخه‌هایی قابل قبول و خوشایند از رید ریچاردز و سو استورم ارائه می‌دهند. فضای کلی فیلم یادآور کارتون‌های قدیمی مارول و دی‌سی است؛ و اینکه خودش را جدی نمی‌گیرد، باعث می‌شود که ما هم نسبت به آن سخت‌گیر نباشیم.

فیلم همچنین ریشه‌های علمی-تخیلی داستان را می‌پذیرد و از آن بهره می‌برد. با این حال، «چهار شگفت‌انگیز» محصول زمانه‌اش است: مملو از کلیشه‌های اواسط دهه 2000، جلوه‌های ویژه رایانه‌ای که امروز کاملا قدیمی به نظر می‌رسند و دیالوگ‌هایی که گاه نامتناسب جلوه می‌کنند. برداشت فیلم از دکتر دووم نیز ضعیف از کار درآمده است؛ شخصیتی با پیش‌زمینه‌ای شرکتی و قوس داستانی سطحی، که نه عمقی مشابه نسخه کمیک خود دارد و نه تهدیدی جدی به حساب می‌آید.

با وجود این کاستی‌ها، برای بسیاری، این فیلم جایگاهی نوستالژیک دارد. اثری شاد که تماشای آن آسان است و لحظاتی خنده‌دار و صمیمانه‌ای را میان اعضای تیم به نمایش می‌گذارد. فیلم موفق می‌شود ایده‌ی داستانی «چهار آدم متفاوت که به تدریج یاد می‌گیرند چگونه یک خانواده باشند» را خوب پیاده می‌کند، اما فاصله‌ی معناداری با نسخه‌های کمیک دارد.

1- چهار شگفت‌انگیز: گام‌های نخست (The Fantastic Four: First Steps)

• سال اکران: 2025
• کارگردان: مت شکمن
• بازیگران: پدرو پاسکال، ونسا کربی، ابن ماس-بچراک، جوزف کوئین، جولیا گارنر، سارا نایلز، مارک گیتیس، ناتاشا لیون
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.3 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 87 از 100

«چهار شگفت‌انگیز: گام‌های نخست» سرانجام اقتباسی را ارائه می‌دهد که «اولین خانواده مارول» سزاوارش هستند. این بازسازی تحت پرچم استودیوی مارول تقریباً در همه زمینه‌ها موفق عمل می‌کند؛ از لحن و فضاسازی و انتخاب بازیگران گرفته تا تهدیدات کیهانی. فیلم طنز، احساس و عناصر علمی-تخیلی پیچیده را در تعادلی دقیق کنار هم قرار می‌دهد، بی‌آنکه هرگز قلب داستان -یعنی مفهوم خانواده- را از دست بدهد.

چهار شخصیت اصلی، رید، سو، جانی و بن، بیش از هر زمان دیگری شبیه انسان‌های واقعی به تصویر کشیده شده‌اند. فرایند تبدیل آن‌ها به ابرقهرمانان در قالب یک مونتاژ آغازین روایت می‌شود، تا فیلم بتواند باقی زمان خود را صرف واکاوی شخصیت‌ها و روابطشان کند. مهم‌تر از همه، این نخستین اقتباس سینمایی است که عظمت و مقیاس جهان «چهار شگفت‌انگیز» را به‌درستی درک کرده است.

فیلم هویت کاوشگرانه این گروه را می‌پذیرد و آن‌ها را به سرزمین‌های ناشناخته و نبرد با تهدیداتی فراتر از زمین می‌برد. و خوشبختانه، گالاکتوس این بار به شکلی اصیل و شگفت‌انگیز تجسم یافته است: موجودی غول‌آسا و خداگونه، سرشار از هیبت و وحشت، با ظاهری که مستقیما از طراحی‌های جک کربی الهام گرفته شده. جلوه‌های بصری خیره‌کننده و موسیقی متن باشکوه، این لحظات را حماسی‌تر هم می‌کنند.

«گام‌های نخست» همچنین معرف چند شخصیت کمیکی است که تاکنون در سینما دیده نشده بودند و با لحن رترو-فوتوریستی دهه 60 میلادی، رنگ‌وبویی منحصربه‌فرد در میان آثار دنیای سینمایی مارول دارد. این فیلم به‌مثابه جشنی برای «عصر نقره‌ای مارول» است، پر از ارجاعات مستقیم به آثار جک کربی، و در عین حال شخصیت‌ها را برای مخاطبان امروزی، مدرنیزه می‌کند.

نتیجه، فیلمی شاد، امیدبخش و سرشار از زندگی است که نشان می‌دهد وقتی همه‌چیز در جای درست قرار بگیرد، «چهار شگفت‌انگیز» می‌تواند در کنار بهترین‌های دنیای سینمایی مارول بدرخشند. «گام‌های نخست» بی‌تردید بهترین اقتباس لایو-اکشن از این مجموعه است و به ما یادآوری می‌کند که چرا این شخصیت‌ها را دوست داریم و به آن‌ها اهمیت می‌دهیم.

منبع: screenrant

نوشته رتبه‌بندی تمام فیلم‌های «چهار شگفت‌انگیز»؛ از بدترین تا بهترین اولین بار در دیجی‌کالا مگ. پدیدار شد.