مافیای VPN ایران مسئول تاخیر در رفع فیلتر تلگرام است

مافیای VPN ایران به‌خاطر منافع اقتصادی به‌شدت تلاش می‌کنند با مانع‌تراشی جلوی رفع فیلتر تلگرام را بگیرند. سود سالیانه این افراد چقدر است و چقدر احتمال دارد که شاهد برداشته شدن محدودیت‌های تلگرام در آینده نزدیک باشیم؟

چند ماهی می‌شود که مرتب در اخبار تکنولوژی وعده رفع فیلتر تلگرام را می‌شنویم. هربار نیز پس از مدتی مشخص می‌شود که یک عامل نامشخص جلوی اینکار را گرفته است. زمانی عدم فراهم شدن زیرساخت‌های لازم و زمانی هم حمله اسرائیل و جنگ ۱۲ روزه به‌عنوان عامل اصلی اعلام می‌شود. هرچند برخی مافیای VPN ایران را مقصر اصلی عدم رفع فیلتر تلگرام می‌دانند.

پرده برداشتن نماینده مجلس از رابطه مافیای VPN و رفع فیلتر تلگرام

مصطفی پوردهقان، نماینده مجلس و دبیر کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که مافیای VPN تمام تلاش خود را برای جلوگیری از برداشته‌شدن محدودیت‌ها می‌کنند. به‌گفته پوردهقان این گروه سالیانه ۵۰ هزار میلیارد تومان (۴۵۰ میلیون دلار) از فیلترینگ درآمد کسب می‌کنند و به همین خاطر پشت شعارهایی مثل امنیت ملی و نگرانی‌های اخلاقی پنهان می‌شوند.

بحث رفع فیلتر تلگرام در هفته گذشته به‌شدت اوج گرفته است. منابع مختلف ادعا کرده‌ بودند که ایران و مسئولان تلگرام در حال مذاکره هستند و حتی توانسته‌اند به توافق نهایی برسند. پوردهقان نیز تاکید دارد برخی از مسئولان وزارت ارتباطات گفته‌اند که تلگرام به‌زودی رفع فیلتر خواهد شد. این مقام مسئول همچنین گفت که مجلس می‌خواهد در رابطه با مافیای VPN و فساد مالی پشت پرده تحقیق کند.

امنیت ملی و محدودیت‌های اینترنتی

در اعتراضات خیابانی دی ۱۳۹۶ دولت ایران متوجه شد که تلگرام ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به بستر هماهنگی و اطلاع‌رسانی مخالفان دارد. همچنین اخبار و تصاویر مرتبط با تظاهرات به‌سرعت منتشر می‌شدند. همین نیز سبب شد که صحبت از فیلترینگ موقت تلگرام برای جلوگیری از تشدید اوضاع شود.

پس از گذشت چند ماه مقام‌های امنیتی به این نتیجه رسیدند که فیلتر تلگرام به‌منظور حفظ امنیت ملی و جلوگیری از گسترش محتوای ضد نظام ضروری است. به همین خاطر تلگرام در خرداد ۱۳۹۷ برای همیشه فیلتر شد. هرچند کاربران ایرانی تلگرام را همچون وایبر کنار نگذاشتند و سراغ استفاده از سرویس‌های VPN رفتند. ترکیب فیلتر شدن تلگرام و استقابل کاربران از VPN باعث شد که یک مافیای جدید در این زمینه شکل بگیرد.

• واکنش رگولاتوری به رفع فیلتر یوتیوب در دانشگاه تهران: مصوبه‌ای در این خصوص نداشتیم!
• هشدار شورای عالی فضای مجازی به تلگرام: بدون تضمین، رفع فیلتر محال است
• خداحافظی با فیلترینگ در سراسر جهان؛ انقلاب استارلینک آغاز شد

مسعود پزشکیان در رقابت‌های ریاست‌جمهوری بارها وعده داد که محدودیت های اینترنتی کاربران را کم خواهد کرد. بسیاری نیز انتظار داشتند که حداقل این وعده ساده به‌راحتی محقق شود. هرچند پس از گذشت بیش از یکسال تنها شاهد رفع فیلتر واتس‌اپ و گوگل پلی بوده‌ایم و سایر شبکه‌های اجتماعی معروف هنوز مسدود هستند.

هجوم کاربران ایرانی به سمت فیلترشکن‌های مختلف

نگاهی به وضعیت اینترنت ایران نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته شبکه‌های اجتماعی یکی پس از دیگری مسدود شده‌اند. در سال ۱۳۸۸ بود که شورای عالی فضای مجازی تصمیم گرفت جلوی دسترسی آزاد کاربران به شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک، توییتر و یوتیوب را بگیرد. بعدها در سال ۱۴۰۱ و در نتیجه اعتراضات خیابانی اینستاگرام فیلتر شد. در واقع سطح محدودیت در اینترنت به حدی رسید که بسیاری از کاربران سراغ استفاده از VPN رفتند.

بر اساس داده‌های منتشر شده، حدود ۹۰ درصد از کاربران اینترنت در ایران از VPN برای دسترسی به سایت‌های موردنظر خود استفاده می‌کنند. با لو رفتن پروژه مخفی چین برای قطع اینترنت جهانی و همکاری رسمی چین برای فیلترینگ اینترنت در پاکستان، بسیاری تصور می‌کنند که شهروندان چینی با بیشترین محدودیت های اینترنتی مواجه هستند. هرچند ایران نیز در این زمینه وضعیت چندان خوبی ندارد.

سخنگوی شرکت Proton VPN اعلام کرده است که ایرانی‌ها در میان بیشترین کاربران سرویس‌های رایگان این شرکت هستند. از آنجایی که ارتباط مالی چندانی بین ایران و سیستم‌های مالی بین‌المللی وجود ندارد، کاربران نمی‌توانند به‌راحتی سراغ سرویس‌های پولی بروند. اینجاست که مافیای داخلی VPN وارد می‌شود تا از فیلتر تلگرام و اینستاگرام حداکثر استفاده را بکند.

مشخص است که دست کشیدن از چنین بازار پر سودی برای این افراد سخت به‌نظر می‌رسد. مخصوصا اینکه هیچ مانع خاصی نیز برای جلوگیری از ارائه اینگونه سرویس‌های داخلی وجود ندارد.

احتمال رفع فیلتر تلگرام با وجود نقش مافیای VPN

سوال مهم اینجاست که آیا بالاخره شاهد رفع فیلتر تلگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی در ایران خواهیم بود یا خیر. مقامات ایران شرایط خاصی را برای رفع فیلتر تلگرام اعلام کرده‌اند. از میان آنها می‌توان به مسدود کردن پیام‌های تحریک‌آمیز قومیتی، همکاری با سیستم قضایی ایران و در اختیار گذاشتن داده‌های کاربران در صورت صدور حکم توسط قاضی و مسدود کردن کانال‌های تروریستی و کانال‌هایی خطرناک برای امنیت ملی ایران اشاره کرد.

این شروط مشخصا با ادعاهای مدیرعامل تلگرام برای حمایت از آزادی بیان و داده‌های کاربران در تضاد هستند. مخصوصا اینکه پس از ماجرای دستگیری مدیرعامل تلگرام در فرانسه بسیاری از کاربران با تردید به امنیت این پیام‌رسان نگاه می‌کنند. اگر تلگرام این شروط را بپذیرد، قطعا جایگاه پیشین خود را از دست خواهد داد. گرچه در سمت مقابل نیز مقام‌های ایرانی حاضر نیستند از خواسته‌های خود کوتاه بیایند.

محمدباقر قالیباف، رئیس‌ مجلس شورای اسلامی پیشتر گفته بود در صورتی که یک پلتفرم قوانین داخلی ایران را نپذیرد، مجوز فعالیت رسمی را نیز دریافت نخواهد کرد. برخی کارشناسان معتقد هستند که مافیای VPN با سوء استفاده از نگرانی‌هایی امنیتی تمام تلاش خود را برای جلوگیری از رفع فیلتر تلگرام خواهد کرد. مخصوصا اینکه پس از تلگرام احتمالا نوبت به اینستاگرام می‌رسد و دیگر دلیل چندانی برای خرید VPN وجود نخواهد داشت.

با نگاه به وضعیت کلی به‌نظر می‌رسد که وعده رفع فیلتر تلگرام به این زودی محقق نخواهد شد و مافیای VPN می‌تواند همچنان از سفره‌ای که پهن شده است حداکثر بهره را ببرد.