چرا چشم شخصیت‌های انیمه‌ای بزرگ است؟

قبل از اینکه بخواهیم سوال اصلی را مطرح کنیم، بد نیست همین ابتدای کار بگوییم که فرقی نمی‌کند انیمه ببینیم یا مانگا بخوانیم یا حتی انیمیشن‌های غربی و امریکایی ببینیم؛ هر کس سبک هنری خاص خود را دارد. با این حال، چشم‌های بزرگ شخصیت‌های انیمه مشخصه‌ای است که از همان ابتدا در بیشتر مجموعه‌های انیمیشنی ژاپنی وجود داشته است. این جریان بزرگ کردن چشم شخصیت‌ها در انیمه‌های ژاپنی بعضا آن‌قدر قدرت پیدا می‌کند که چیزی از چهره‌ی کاراکتر باقی نمی‌ماند. اما چرا شخصیت‌های انیمه‌ای چشم‌هایی به این بزرگی دارند و ریشه‌ی این سبک نقاشی چیست؟

احتمالا خودتان بتوانید حدس بزنید، اما همه چیز به پیدایش انیمه در ژاپن پس از جنگ بازمی‌گردد.

چشمان بزرگ انیمه‌ای از کجا می‌آیند؟

برای ریشه‌یابی چشمان بزرگ شخصیت‌های انیمه‌ای، باید به ریشه‌های انیمه رجوع کنیم. «اوسامو تزوکا» (Osamu Tezuka) معروف به «پدر مانگا» و «والت دیزنی» ژاپن است؛ کسی که کشیدن کارتون به سبک مانگا را در ژاپن جای انداخت و کاملا هم تاثیرگرفته از خود والت دیزنی بود.

اوسامو تزوکا کارتون‌های خود را در تاثیر از شخصیت‌های والت دیزنی نقاشی می‌کند: «میکی ماوس»، «دانلد داک» و «گوفی» و «پلوتو».

والت دیزنی همه‌ی شخصیت‌های خود را با چشمانی درشت، برای اغراق در نمایش احساسات و چهره‌ی آن‌ها نقاشی کرده بود. تزوکا در تاثیر از والت دیزنی همه‌ی شخصیت‌های خود را با چشمانی بزرگ نقاشی می‌کند.

اولین انیمه‌ی تاریخ ژاپن به‌دست تزوکا کشیده می‌شود: «آسترو بوی». بقیه‌ی سازندگان هم در ژاپن در تاثیر از تزوکا شروع به‌کشیدن مانگا و ساخت انیمیشن می‌کنند و آن‌ها هم این رویه‌ی نقاشی چشمان بزرگ روی چهره‌ی شخصیت‌ها را ادامه می‌دهند.

ریشه‌ی بصری طراحی چشمانی بزرگ

اینکه شخصیت‌های کارتونی چشمانی بزرگ داشته باشند، به نمایش احساسات آن‌ها در چهره‌شان کمک بسیار بزرگی می‌کند؛ طوری که مخاطب و بیننده بسیار راحت‌تر می‌تواند احساسی که قرار است شخصیت منتقل کند را بگیرد؛ از ترس گرفته تا شعف و اشتیاق و غرایز، همگی با چشمان بزرگ راحت‌تر به‌تصویر کشیده می‌شوند.

طراحی انیمیشن روی چشم‌ها، از پایه‌ترین و اساسی‌ترین ستون‌های این هنر بصری است. انیماتورها با کوچک و بزرگ کردن چشم، عنبیه، تکان دادن آن و تغییر شکل چشم، به‌خوبی آن حسی که می‌خواهند را با شخصیت مورد نظر خود به مخاطب منتقل می‌کنند.

می‌توان این را هم گفت که قصه‌گویی در ژاپن کمی اغراق شده‌تر در ادبیات دیگر کشورهاست و این انتقال اغراق شده‌ی احساسات، در انیمیشن‌های آن‌ها هم نمود پیدا کرده است.

فرهنگ «موئه» و تلاش برای «کاوایی» نشان دادن همه چیز

«کاوایی» (به معنای بانمک، کیوت و معصوم از نظر لغوی) از اوایل دهه‌ی هفتاد در ژاپن به یک زیرفرهنگ تبدیل شده است. شخصیت‌های کارتونی بانمک، دوست‌داشتنی و کارتونی با چشمان بزرگ خود، توانستند دل بسیاری را به‌دست بیاورند و طولی نکشید که این استایل کارتونی و طراحی، به زیرفرهنگی در ژاپن تبدیل شد و نه فقط شخصیت‌ها (که گل سرسبد آن‌ها هلو کیتی در ۱۹۷۴ بود) بلکه حتی وسایل خانگی و خوردنی‌ها هم «کیوت» شدند.

می‌توان مشاهده کرد که در ادامه‌ی همین جریان، اغراق در کیوت کردن همه چیز در ژاپن به‌شدت قوت می‌گیرد و انیمه‌های دهه‌ی هشتاد چشمانی تخیلی بزرگ دارند. اما نمی‌توان این موضوع را هم انکار کرد که همه‌شان به‌شدت بانمک و کیوت هستند.

اواخر دهه‌ی هشتاد و اوایل دهه‌ی نود، این جریان هر چه بزرگ‌تر کردن چشمان انیمه‌ای فروکش می‌کند و در دهه‌ی نود حتی چشم‌ها بعضا در انیمه‌ها کوچک می‌شوند. کمی بعد از این دوره به تعادلی در سایز چشم‌های انیمه‌ای می‌رسیم.

نهایتا، بد نیست بگوییم که نباید این سبک نقاشی چشمان بزرگ، صد در صد در تمام انیمه‌ها اجرا نمی‌شد و حتی در همان دهه‌های شصت و هفتاد هم ژاپن شخصیت‌های انیمه‌ای با چشمان کوچک کم نداشت. با این حال، اکثر آن‌ها سبکی که انیمه‌ای در نظر می‌گیریم و این چشمان بزرگ را داشتند.

آن حجم وحشتناک زیاد انیمه‌ی ژاپنی که در ایران پخش می‌شد هم همگی در دهه‌ی هفتاد ژاپن ساخته شده بودند و به همین دلیل ایرانی‌ها که همان‌ها را دیده‌‌اند، فکر می‌کنند همه‌ی انیمه‌ها این شکلی هستند.

نوشته چرا چشم شخصیت‌های انیمه‌ای بزرگ است؟ اولین بار در دیجی‌کالا مگ. پدیدار شد.