مقایسه جنگنده جی ۱۰ با اف ۳۵؛ کدام قوی‌تر است؟

در دنیای نبردهای هوایی مدرن، سوال «کدام جنگنده قوی‌تر است؟» دیگر پاسخ ساده‌ای ندارد. وقتی پای دو هواپیمای پیشرفته مانند چنگدو جی 10 (Chengdu J-10C) چین و لاکهید مارتین اف 35 (Lockheed Martin F-35) آمریکا به میان می‌آید، پاسخ حتی پیچیده‌تر هم می‌شود. اگر بخواهیم یک جواب کوتاه و مستقیم بدهیم، در یک نبرد تن به تن، اف 35 به لطف فناوری پنهانکاری و سنسورهای انقلابی خود، برتری مطلق دارد. اما این تمام ماجرا نیست. این مقاله به مقایسه جنگنده جی 10 با اف 35 از زوایای مختلف می‌پردازد تا نشان دهد که «قدرت» در دنیای امروز چگونه تعریف می‌شود؛ گاهی در فناوری نهفته است و گاهی در هزینه و دسترسی.

‌ برای دیدن خلاصه این مقاله با هوش مصنوعی کلیک کنید!

دو فلسفه در طراحی: نبرد چابکی و پنهانکاری

مقایسه این دو جنگنده، تقابل دو دیدگاه کاملا متفاوت در مورد قدرت هوایی است. از یک سو جی 10 را داریم که اوج تکامل یک جنگنده نسل 4.5 به شمار می‌رود و از سوی دیگر، اف 35 که نماینده‌ی یک پارادایم کاملا جدید در جنگ‌های هوایی است.

چنگدو جی 10: تکامل یک جنگنده چندمنظوره

جنگنده چینی جی 10C یک هواپیمای تک‌موتوره و بسیار توانمند است که بر اساس اصول کلاسیک نبردهای هوایی ساخته شده: سرعت، مانورپذیری و قدرت آتش. طراحی آیرودینامیک آن با بال‌های دلتا و کاناردهای جلویی، به آن چابکی فوق‌العاده‌ای می‌بخشد که یادآور جنگنده‌های اروپایی مانند یوروفایتر تایفون است. نیروی پیشران این جنگنده، موتور بومی WS-10B است که چین را از وابستگی به موتورهای روسی بی‌نیاز کرده و یک دستاورد استراتژیک برای این کشور محسوب می‌شود. جی 10C به حداکثر سرعت 1.8 ماخ دست پیدا می‌کند و در نسخه‌های جدیدتر، با استفاده از ورودی هوای فراصوت بدون مجرای واگرا (DSI) و مواد جاذب رادار، تلاش شده تا سطح مقطع راداری (RCS) آن کاهش پیدا کند، هرچند که همچنان یک جنگنده پنهانکار به حساب نمی‌آید.

لاکهید مارتین اف 35: اطلاعات، برگ برنده اصلی

فلسفه طراحی اف ۳۵ از اساس متفاوت است. اولویت اصلی در این جنگنده نسل پنجم، نه سرعت و چابکی، بلکه پنهانکاری، بقاپذیری و آگاهی موقعیتی بی‌نظیر است. حداکثر سرعت آن به 1.6 ماخ محدود شده که یک انتخاب مهندسی آگاهانه برای حفظ پوشش پنهانکاری پیشرفته‌ی آن است. این هواپیما از قدرتمندترین موتور جنگنده جهان، یعنی پرت اند ویتنی F135، بهره می‌برد که نیروی رانش عظیمی تولید می‌کند. شعاع رزمی اف 35 با سوخت داخلی به بیش از 1093 کیلومتر می‌رسد که به آن مداومت پروازی قابل توجهی می‌بخشد. در مقایسه جی ۱۰ با اف ۳۵، این تفاوت در فلسفه‌ی طراحی کاملا مشهود است؛ جی 10 برای پیروزی در یک «نبرد» طراحی شده، در حالی که اف 35 برای مدیریت کل «میدان نبرد» ساخته شده است.

مقایسه مشخصات جنگنده جی 10 با اف 35

اعداد و ارقام به تنهایی داستان کامل را روایت نمی‌کنند، اما یک دید کلی از تفاوت‌های فیزیکی این دو هواپیما ارائه می‌دهند. در جدول زیر، مشخصات کلیدی این دو جنگنده را بررسی می‌کنیم.

این جدول نشان می‌دهد که جی 10 در سرعت خام برتری دارد، اما اف 35 از موتوری قوی‌تر، ظرفیت حمل سلاح بیشتر و ساختاری مستحکم‌تر برای تحمل فشار G بالا برخوردار است. اما تفاوت اصلی در جایی دیگر نهفته است.

میدان نبرد نامریی: برتری در دنیای سنسورها و اطلاعات

شکاف واقعی میان این دو جنگنده، در حوزه الکترونیک و قابلیت‌های پنهانکاری آن‌ها مشخص می‌شود. اینجاست که اف 35 جایگاه خود را به عنوان یک جنگنده نسل پنجم تثبیت می‌کند.

پنهانکاری: مزیت تعیین‌کننده

بزرگ‌ترین برتری اف 35، قابلیت مشاهده بسیار کم (VLO) آن است. سطح مقطع راداری (RCS) این جنگنده در حدود یک توپ گلف تخمین زده می‌شود (حدود 0.0015 متر مربع). این ویژگی حاصل طراحی بدنه، حمل داخلی سلاح‌ها و استفاده از مواد پیشرفته جاذب رادار است. در مقابل، جی 10C با وجود تلاش‌ها برای کاهش RCS، یک هواپیمای پنهانکار نیست و سطح مقطع راداری آن به مراتب بزرگ‌تر است.

این تفاوت در یک نبرد فراتر از برد دید (BVR) به این معناست که اف 35 می‌تواند جی 10 را از فاصله‌ای بسیار دور شناسایی کرده، روی آن قفل کند و موشک‌های خود را شلیک کند، در حالی که خلبان جی 10 حتی از وجود تهدید باخبر نشده است.

سنسورها: یکپارچگی در برابر همجوشی

هر دو جنگنده به رادارهای پیشرفته آرایه اسکن الکترونیکی فعال (AESA) مجهز هستند. جی 10C از یک رادار توانمند بومی بهره می‌برد که می‌تواند اهداف را از فواصل دور شناسایی کند. اف 35 نیز به رادار پیشرفته AN/APG-81 مجهز است که نه تنها یک ابزار رهگیری، بلکه یک سیستم قدرتمند برای جنگ الکترونیک و ارتباطات به شمار می‌رود.

اما جهش نسلی واقعی اف 35 در مفهوم «همجوشی سنسورها» (Sensor Fusion) نهفته است. در جی 10C، داده‌های سنسورهای مختلف (رادار، سیستم جستجو و رهگیری فروسرخ و غیره) به صورت یکپارچه به خلبان نمایش داده می‌شود تا او آن‌ها را تفسیر کند. اما در اف 35، کامپیوتر مرکزی هواپیما به طور خودکار داده‌ها را از تمام منابع داخلی و خارجی دریافت کرده و آن‌ها را به یک تصویر واحد و قابل فهم از میدان نبرد تبدیل می‌کند. این قابلیت، آگاهی موقعیتی بی‌نظیری برای خلبان فراهم می‌کند و حجم کاری او را به شدت کاهش می‌دهد.

سناریوهای نبرد و قدرت آتش

در یک درگیری واقعی، این تفاوت‌های تکنولوژیک چگونه خود را نشان می‌دهند؟

در یک نبرد فراتر از برد دید (BVR)، اف 35 به لطف پنهانکاری خود، برتری مطلق دارد. جی 10C به موشک بسیار قدرتمند PL-15 مجهز است که بردی بیش از 200 کیلومتر دارد و یک تهدید جدی برای هواپیماهای غیرپنهانکار محسوب می‌شود. برخی این موشک را یکی از دلایل اصلی برای معرفی خطرناک ترین جنگنده جهان می‌دانند. با این حال، برد یک موشک تا زمانی که جنگنده نتواند هدف خود را پیدا کند، بی‌معناست.

در یک نبرد نزدیک هوایی یا «داگ‌فایت»، جی 10C به دلیل طراحی آیرودینامیک خود ممکن است از نظر مانورپذیری برتری داشته باشد. اما دکترین یک جنگنده نسل پنجم، اجتناب از چنین درگیری‌هایی است. حتی در این سناریو، اف 35 با قابلیت تحمل فشار 9G، نمایشگر روی کلاه خلبان (که به خلبان اجازه می‌دهد از میان بدنه هواپیما را ببیند) و موشک‌های پیشرفته‌ای مانند AIM-9X، یک حریف بسیار خطرناک است.

از نظر حمل سلاح برای ماموریت‌های تهاجمی، جی 10C یک پلتفرم توانمند است. اما توانایی منحصربه‌فرد اف 35 در حمل بمب‌های سنگین به صورت داخلی، به آن اجازه می‌دهد تا به عمق سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفته نفوذ کرده و اهداف استراتژیک را منهدم کند؛ ماموریتی که برای جی 10C تقریبا غیرممکن است.

مقایسه قیمت جنگنده جی 10 با اف 35

اینجاست که ورق به نفع جنگنده چینی برمی‌گردد. مقایسه جنگنده j10c با f35 از نظر اقتصادی، داستان متفاوتی را روایت می‌کند.

اف 35: گران‌ترین سیستم تسلیحاتی تاریخ

هزینه خرید هر فروند اف 35A حدود 82.5 میلیون دلار است، اما این هزینه با احتساب پشتیبانی و آموزش به راحتی از 110 میلیون دلار فراتر می‌رود. مهم‌تر از آن، هزینه هر ساعت پرواز این جنگنده بیش از 35,000 دلار تخمین زده می‌شود. این هزینه‌های سرسام‌آور، تعداد هواپیماهایی را که یک کشور می‌تواند خریداری و عملیاتی کند، به شدت محدود می‌کند.

جی 10C: جایگزین مقرون‌به‌صرفه

در مقابل، جی 10C با قیمتی بسیار پایین‌تر عرضه می‌شود. قیمت پایه هر فروند حدود 60 میلیون دلار تخمین زده می‌شود و هزینه‌های عملیاتی آن نیز به مراتب کمتر از اف 35 است. این هزینه پایین به کشورها اجازه می‌دهد تا ناوگان بزرگ‌تری از جنگنده‌های مدرن را در اختیار داشته باشند.

این تفاوت هزینه، یک بعد ژئوپلیتیکی نیز دارد. برنامه اف 35 ابزاری برای تحکیم ائتلاف‌های تحت رهبری آمریکاست. خرید این جنگنده به معنای پیوستن به یک اکوسیستم نظامی و سیاسی خاص است. در مقابل، جی 10C به کشورهایی که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند تجهیزات آمریکایی بخرند، گزینه‌ای برای نوسازی نیروی هوایی خود بدون وابستگی‌های سیاسی ارائه می‌دهد.

جمع‌بندی

پس از بررسی تمام جوانب، مقایسه جنگنده جی 10 با اف 35 به یک نتیجه چندلایه می‌رسد:

• از نظر تاکتیکی: اف 35 بدون هیچ شکی جنگنده «قوی‌تر» است. ترکیب پنهانکاری، همجوشی سنسورها و قابلیت‌های شبکه‌محور آن یک برتری نسلی ایجاد می‌کند که جی 10C توانایی رقابت با آن را در یک نبرد مستقیم ندارد.
• از نظر استراتژیک: جی 10C یک انتخاب «قدرتمند» برای بسیاری از کشورهاست. مقرون‌به‌صرفه بودن آن اجازه می‌دهد تا یک نیروی هوایی بزرگ و معتبر ایجاد شود و دسترسی به آن بدون پیش‌شرط‌های سیاسی، استقلال استراتژیک به ارمغان می‌آورد.

در نهایت، اف 35 سلاح بهتری است، اما جی 10C برای بسیاری از کشورها می‌تواند سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌تری باشد. پاسخ نهایی به این سوال که کدام قوی‌تر است، بستگی دارد که این سوال را یک خلبان در آستانه پرواز بپرسد یا یک استراتژیست نظامی که بودجه دفاعی کشورش را مدیریت می‌کند.

منبع: دیجی‌کالا مگ

نوشته مقایسه جنگنده جی ۱۰ با اف ۳۵؛ کدام قوی‌تر است؟ اولین بار در دیجی‌کالا مگ. پدیدار شد.