آشنایی با بهترین گجت‌ها برای نابینایان؛ به مناسبت روز جهانی عصای سفید

فناوری‌های کمکی حالا شاید بیش از هر زمان دیگری می‌توانند استقلال و کیفیت زندگی افراد نابینا و کم‌بینا را افزایش دهند و به همین دلیل آگاهی از گجت‌های ویژه‌ی نابینایان اهمیت زیادی دارد.

‌ برای دیدن خلاصه این مقاله با هوش مصنوعی کلیک کنید!

انواع گجت‌های نابینایان

زندگی روزمره افراد نابینا و کم‌بینا می‌تواند با استفاده از فناوری‌های کمکی به‌مراتب مستقل‌تر، راحت‌تر و ایمن‌تر شود. گجت‌هایی که بر اساس فناوری به‌کار رفته، اغلب در چند دسته‌ی کلی قرار می‌گیرند.

ابزارهای خواندن و تشخیص متن، چهره، اشیاء

این ابزارها با استفاده از دوربین، اسکن OCR و پردازش تصویر، متن چاپی یا دیجیتال را تشخیص داده و به صورت صوتی برای کاربر می‌خوانند. همچنین می‌توانند اشیاء، رنگ‌ها، چهره‌ها یا کالاها را شناسایی کنند.

خوانشگر انگشتی
Credit: Fluid Interfaces Group MIT Media Lab

عصاها و دستگاه‌های ناوبری هوشمند

این نوع از دستگاه‌های دیجیتال نابینایان، شامل عصاهای سنتیِ ارتقا یافته و ابزارهایی هستند که حسگرهای عمق‌سنجی، دوربین یا سیستم موقعیت‌یاب (GPS) دارند تا موانع را شناسایی کرده و جهت حرکت را برای کاربر مشخص کنند.

نمایشگرها و یادداشت‌بردارهای بریل

طرح مفهومی کتابخوان بریل
Credit: Fraunhofer Institute

این دستگاه‌ها با استفاده از تغییر ارتفاع سوزن‌های مخصوص، متن دیجیتال را به خط بریل تبدیل می‌کنند یا امکان نوت‌برداری به زبان بریل را فراهم می‌سازند که برای کسانی که با بریل راحت‌تر هستند، بسیار کاربردی است. حتی کتاب‌خوان‌های مخصوص بریل هم طراحی شده‌اند تا در یک صفحه‌ی بزرگ، متن را با خط بریل نمایش دهند.

گجت‌های پوشیدنی و کمک دیداری هوشمند

این ابزارها، به صورت هوشمند محیط را برای کاربر توصیف می‌کنند. برای نمونه، صحنه‌ها، نوشته‌ها یا افراد را تشخیص داده و با صوت به کاربر منتقل می‌کنند.

عینک هوشمند نابینایان
Credit: Cinvestav

اپلیکیشن‌ها و خدمات هوش مصنوعی و ارتباط زنده

برخی از امکانات فقط با اپلیکیشن موبایل قابل ارائه هستند. از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به اپلیکیشن‌هایی اشاره کرد که متن را با دوربین گوشی می‌خوانند یا خدماتی که فرد بینا را به یک کاربر دیگر با امکان کمک‌رسانی متصل می‌کنند تا او از طریق دوربین به فرد نابینا کمک کند.

گجت‌های حسی جایگزین

ابزارهایی هم وجود دارند که به جای صوت، با لرزش یا بازخورد لمسی به کاربر اطلاعات می‌دهند و هشدارهای لازم مانند جهت حرکت یا فاصله نسبت به مانع را بیان می‌کنند. این نوع از گجت‌ها اغلب هنوز در مرحله‌ی تحقیق و توسعه قرار دارند.

باید اشاره کرد که در سال‌های اخیر، بسیاری از این فناوری‌ها از مرحله‌ی پژوهش و نمونه‌سازی فراتر رفته و به ابزارهای تجاری قابل دسترس تبدیل شده‌اند. شرکت‌هایی مانند اورکم، هیومن‌ویر، وی‌واک و مایکروسافت پیشگام توسعه‌ی این فناوری‌ها هستند و محصولاتشان تفاوت محسوسی در زندگی روزمره‌ی نابینایان ایجاد کرده است. ابزارهایی که نه تنها از نظر سخت‌افزاری پیشرفته‌تر شده‌اند، بلکه هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی هم به آن‌ها افزوده شده تا عملکردی طبیعی‌تر و شخصی‌تر ارائه دهند.

بهترین گجت‌های ساخته شده برای نابینایان

OrCam MyEye

آورکم مای‌آی
Credit: OrCam

OrCam MyEye یک دستگاه کوچک است که روی عینک یا لباس نصب می‌شود، متن‌های چاپی و دیجیتال را در لحظه می‌خواند، چهره‌ها را شناسایی می‌کند و وجود اشیاء یا حتی رنگ‌ها را به کاربر اعلام می‌کند. این گجت برای کسانی که می‌خواهند بدون نگاه دیگران به متون دسترسی سریع داشته باشند، گزینه‌ی بسیار مناسبی است. باتری بادوام، کنترل صوتی و پشتیبانی از زبان‌های مختلف از جمله مزیت‌های اورکم مای‌آی به شمار می‌رود.

WeWALK Smart Cane

عصای هوشمند
Credit: Cheyenne MacDonald, Engadget

این ابزار در حقیقت نسخه‌ی به‌روز شده‌ی عصای سفید کلاسیک است. وی‌واک با اضافه شدن حسگر، قابلیت ناوبری و اتصال به موبایل ساخته شده است تا موانع را زودتر شناسایی کند و بتواند ناوبری صوتی ارائه دهد. این نوع عصاها به ویژه برای افزایش ایمنی هنگام پیاده‌روی و راهبری در محیط‌های شهری توسعه پیدا کرده‌اند.

برای آن دسته از نابینایان که ترجیح می‌دهند ابزار فیزیکی در دست داشته باشند، ولی همچنان می‌خواهند داده‌های لحظه‌ای مانند هشدار وجود موانع و ناوبری را هم دریافت کنند، عصای هوشمند ترکیب خوبی از حس کلاسیک و تکنولوژی فراهم می‌کند.

گجت‌های پوشیدنی هوشمند

عینک انویژن
Credit: Sadjad Frogh

در سال‌های اخیر چند شرکت عینک‌ها یا هدست‌هایی معرفی کرده‌اند که با داشتن اپلیکیشن‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، متن، صحنه و افراد را توصیف می‌کنند. از جمله عینک «انویژن» (Envision) یا هدست‌هایی که از اپ Seeing AI پشتیبانی می‌کنند، عرضه می‌شود. این گجت‌ها برای موقعیت‌هایی که دست‌ها باید آزاد باشند یا کاربر می‌خواهد به توضیح سریعی از محیط دسترسی داشته باشد، عالی هستند.

نمایشگرهای بریل

یک نمونه نمایشگر بریل
Credit: Orbit

برای مطالعه‌ی عمیق، نوشتن و کار با کامپیوتر یا موبایل، نمایشگرهای بریل مانند محصولات «هیمن‌ویر» (HumanWare) و «فریدام ساینتیفیک» (Freedom Scientific) همچنان پایه‌ای و ضروری هستند. این دستگاه‌ها، متن روی صفحه را به خط بریل تبدیل می‌کنند و برخی مدل‌ها حتی کیبورد و قابلیت‌های نوت‌برداری مستقل هم دارند. اگر به عنوان یک نابینا یا کم‌بینا، نیاز به خواندن طولانی یا کار حرفه‌ای دارید، این دسته از گجت‌ها ابزارهای کمکی مهمی هستند.

اپ‌ها و خدمات هوشمند

اپ Seeing AI مایکروسافت
Credit: CNet

شرکت‌های مهمی در این زمینه فعالیت دارند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• Microsoft Seeing AI: اپ رایگان موبایل مایکروسافت که با استفاده از دوربین گوشی، متن، افراد، اشیاء و صحنه‌ها را به صورت صوتی توصیف می‌کند. این ابزار بسیار پرکاربرد و رایگان است.
• Be My Eyes: این اپلیکیشن هم بسیار پرطرفدار است و شخص نابینا را به داوطلبان بین‌المللی وصل می‌کند تا از طریق ویدیو، توضیحات بصری دریافت کند. به تازگی امکانات هوش مصنوعی و ویژگی‌های تجاری هم به آن افزوده شده است.
• Aira: یک سرویس حرفه‌ای با اپ و دستگاه‌های پوشیدنی است که کاربر را به مترجمین بصری آموزش‌دیده متصل می‌کند و برای کاربردهای حساس مانند استفاده از دارو، مسیریابی در فرودگاه و حتی خرید بسیار سودمند است.

دستگاه‌های ناوبری و مکان‌یابی مخصوص

ابزار مکان‌یابی ترکر
Credit: HumanWare

برندهایی مانند هیومن‌ویر دستگاه‌های ناوبری مخصوص نابینایان هم تولید می‌کنند. از جمله سری «ترکر» (Trekker) که بسیار محبوب است. این گجت‌های نابینایان، موقعیت‌یابی صوتی، مسیرهای از پیش برنامه‌ریزی شده و اطلاعات راهنمای مسیرهای تازه را فراهم می‌کنند و برای سفر مستقل بسیار کاربردی هستند.

فناوری ویژه نابینایان در گجت‌های عمومی

با وجود آنکه گجت‌های مختلفی برای نابینایان توسعه یافته، اما شاید به سادگی در دسترس همه نباشند. با این حال، شرکت‌های معروف با ابزارهای در دسترس هم در این زمینه فعالیت‌هایی داشته‌اند. اپل را باید پیشتاز فناوری‌های دسترس‌پذیری برای نابینایان دانست. ابزار VoiceOver در آیفون، آیپد و مک، محتوای صفحه را با صدای طبیعی می‌خواند و کاربران می‌توانند با حرکت‌های لمسی دستگاه را کنترل کنند. آیفون و آیپد همچنین با بسیاری از نمایشگرهای بریل سازگارند و اپلیکیشن Magnifier می‌تواند دوربین دستگاه را به یک ذره‌بین دیجیتال با قابلیت تشخیص متن و افراد تبدیل کند که تجربه‌ای کاربردی و شخصی‌سازی‌شده برای افراد نابینا فراهم می‌کند.

استفاده از ابزار VoiceOver اپل در آیفون
Credit: CNN

مایکروسافت و سامسونگ هم ابزارهای متنوعی برای نابینایان ارائه کرده‌اند. مایکروسافت با Narrator و اپلیکیشن Seeing AI امکان خواندن متن، تشخیص اشیاء و تعامل هوشمند با محیط را فراهم می‌کند و همکاری با Be My Eyes تجربه‌ای ترکیبی از هوش مصنوعی و پشتیبانی انسانی ارائه می‌دهد. سامسونگ با دستیار صوتی، Bixby Vision، حالت‌های کنتراست بالا و تلویزیون‌های دارای توضیح خودکار، تجربه‌ای کارآمد برای نابینایان و کم‌بینایان ایجاد می‌کند و ساعت‌ها و گجت‌های هوشمند این شرکت هم از بازخورد صوتی و لرزشی بهره می‌برند.

شیائومی و گوگل هم قابلیت‌های دسترس‌پذیری خوبی ارائه داده‌اند. شیائومی با ابزارهایی مانند TalkBack و Accessibility Shortcut خواندن متن و بزرگ‌نمایی سریع را فراهم می‌کنند و بازخورد صوتی و لرزشی گجت‌ها را هم فراهم کرده است. گوگل در اندروید با TalkBack و Select to Speak و دسترسی صوتی و اپلیکیشن Lookout امکان خواندن متن، تشخیص اشیاء و محیط اطراف را با صوت فراهم می‌کند، تا کاربران نابینا مستقل و ایمن با فناوری‌های مدرن تعامل داشته باشند.

انتخاب مناسب‌ترین گجت نابینایان

برای انتخاب بهترین و مناسب‌ترین گجت برای نابینایان، ابتدا باید نیاز و کاربرد روزمره را مشخص کنید. آیا می‌خواهید از گجت برای خواندن، حرکت در فضای باز، کار با کامپیوتر یا مجموعه‌ای از این‌ها استفاده کنید؟ سپس بودجه و هزینه‌ی نگهداری را در نظر بگیرید. نمایشگرهای بریل معمولا هزینه‌ی بالایی دارند و در مقابل، خدمات مبتنی بر اپلیکیشن ممکن است هزینه‌ی پایینی داشته باشند یا حتی رایگان باشند.

به قابلیت همگام‌سازی با گوشی و سرویس‌های مختلف هم توجه کنید. اپ‌هایی مثل Seeing AI یا Be My Eyes می‌توانند مکمل خوبی برای ابزارهای سخت‌افزاری باشند. در نهایت هم پشتیبانی و گارانتی را بررسی کنید. شرکت‌های معتبر جهانی مانند اورکم، هیومن‌ویر و وی‌واک شبکه‌ی پشتیبانی و آموزش خوبی دارند و در میانه‌ی راه، کاربر نابینا را تنها نمی‌گذارند.

جمع‌بندی

نوشته آشنایی با بهترین گجت‌ها برای نابینایان؛ به مناسبت روز جهانی عصای سفید اولین بار در دیجی‌کالا مگ. پدیدار شد.