شورای صنفی دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف به رفع فیلتر یوتیوب در دانشگاه تهران اعتراض کرد

شورای صنفی دانشگاه صنعتی شریف طی بیانیه‌ای نسبت به رفع فیلتر یوتیوب در دانشگاه تهران اعتراض کرد و این اقدام را مصداق اینترنت طبقاتی دانست.

پس از انتشار خبر رفع فیلتر یوتیوب در دانشگاه تهران، شورای صنفی دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف با انتشار اطلاعیه‌ای رسمی، موضعی انتقادی اتخاذ کرد و این اقدام را مصداق آشکار اینترنت طبقاتی در نظام آموزش عالی کشور دانست. در متن بیانیه این شورا آمده است که ایجاد دسترسی انحصاری برای یک دانشگاه خاص، نه‌تنها با اصل عدالت آموزشی در تضاد است، بلکه نشانه‌ای از سیاست‌های تبعیض‌آمیزی است که سال‌ها فضای علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها را محدود و کیفیت آموزش را تضعیف کرده است.

اعتراض به رفع فیلتر گزینشی یوتیوب

اظهارات وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در دی‌ ماه ۱۴۰۳ مبنی بر این‌که یوتیوب برای دانشجویان و اساتید رفع فیلتر می‌شود، موجی از واکنش‌ها را در جامعه آموزشی و فضای عمومی کشور برانگیخت. وزیر اعلام کرده بود که این اقدام با همکاری وزارت ارتباطات و با هدف استفاده آموزشی و پژوهشی از محتوای ویدئویی یوتیوب انجام خواهد شد، اما از همان ابتدا بسیاری از کاربران این سیاست را نشانه‌ای از شکل‌گیری نوعی اینترنت طبقاتی و نقض اصل برابری در دسترسی به اطلاعات دیجیتال دانستند.

پس از این موضوع روابط عمومی وزارت ارتباطات نیز با صدور اطلاعیه‌ای رسمی، هرگونه همکاری با اجرای چنین پروژه‌ای را تکذیب و اعلام کرد که این وزارتخانه با ایده اینترنت طبقاتی مخالف است. با وجود این تکذیب‌ها، در تاریخ ۱۳ آبان ۱۴۰۴ دانشگاه تهران رسماً اعلام کرد که دسترسی به یوتیوب برای دانشجویان و اعضای هیئت علمی این دانشگاه از طریق شبکه اینترنت داخلی ممکن شده و دیگر نیازی به استفاده از فیلترشکن وجود ندارد.

• توافق احتمالی با تلگرام باید به تایید مجلس برسد
• احتمالا یوتیوب در تمام دانشگاه‌های کشور رفع فیلتر می‌شود
• وزارت ارتباطات مذاکره با تلگرام و برخی پلتفرم‌های دیگر را آغاز کرد
• واکنش رگولاتوری به رفع فیلتر یوتیوب در دانشگاه تهران: مصوبه‌ای در این خصوص نداشتیم!

در بیانیه دانشگاه، این اقدام با هدف تسهیل فرایندهای آموزشی و پژوهشی معرفی شد، اما موج تازه‌ای از انتقادات از سوی سایر دانشگاه‌ها و بدنه دانشجویی کشور به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت. در همین چارچوب، شورای صنفی دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف با انتشار نامه‌ای خطاب به وزیر علوم، این تصمیم را عقب‌گردی خطرناک در مسیر عدالت ارتباطی و آموزش برابر توصیف کرد.

این شورا در نامه خود بیان داشت که هرچند رفع محدودیت دسترسی به منابع آموزشی اقدامی ارزشمند است، اما محدود ساختن آن تنها به قشر دانشگاهی و به‌ویژه یک دانشگاه مشخص، با هیچ معیاری سازگار نیست. در بخش دیگری از نامه، شورا با لحن اعتراضی نوشته است: «اگر هدف واقعاً تسهیل آموزش است، چرا همه جامعه از این حق محروم بمانند؟ مگر علم و دانایی مختص دانشجویان و اساتید است؟»

هشدار دانشجویان شریف نسبت به نقض عدالت دیجیتال

نویسندگان شورای صنفی دانشجویان دانشگاه صنعتی در نامه تأکید کرده‌اند که در دنیای امروز، آموزش محدود به دانشگاه نیست و میلیون‌ها کارگر، نوجوان، هنرمند و شهروند عادی از طریق پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب مهارت می‌آموزند، شغل خلق می‌کنند و پیشرفت شخصی و حرفه‌ای خود را رقم می‌زنند. از این‌رو هر سیاستی که دسترسی عمومی به چنین منابع آموزشی را به گروهی خاص محدود کند، بر خلاف روح عدالت اجتماعی و توسعه پایدار است.

این شورا همچنین استدلال وزیر علوم مبنی بر کاربرد صرفاً آموزشی یوتیوب را تقلیل‌گرایانه دانست و نوشت: «یوتیوب نه‌فقط بستری برای آموزش، بلکه رسانه‌ای پویا و زنده است که زندگی، فرهنگ، علم، هنر، نقد، طنز و سیاست را در هم می‌آمیزد و بخشی جدایی‌ناپذیر از حق فرهنگی و ارتباطی مردم به شمار می‌آید. هیچ رسانه زنده‌ای را نمی‌توان به یک کارکرد خاص فروکاست.»

در پایان، شورای صنفی دانشگاه صنعتی شریف از وزیر علوم خواسته است اگر واقعاً دغدغه او حمایت از آموزش و پژوهش است، باید به‌جای اجرای سیاست‌های محدودکننده و طبقاتی، مطالبه ملی برای رفع فیلترینگ عمومی و بازگرداندن دسترسی آزاد به فضای مجازی را در دستور کار قرار دهد.