اگر کریستف کلمب هرگز به آمریکا نمی‌رسید، الان دنیا چه شکلی بود؟

اگر کریستف کلمب در سال ۱۴۹۲ به قاره آمریکا نمی‌رسید، آیا تاریخ دنیا به شکل دیگری رقم می‌خورد؟ این سوالی است که ذهن بسیاری از مورخان را به خود مشغول کرده.

سفر دریایی کریستف کلمب در سال ۱۴۹۲ میلادی، در حالی که او به دنبال مسیری جدید به آسیا بود، به «دنیای جدید» ختم شد و سرآغاز اکتشاف قاره آمریکا توسط اروپایی‌ها و در نهایت، استعمار گسترده آن بود. با اینکه وایکینگ‌ها حدود ۵۰۰ سال پیش از او به نیوفاندلند رسیده بودند، اما حضور آن‌ها به استعمار منجر نشد. کارشناسان معتقدند حتی اگر سفر کلمب با شکست مواجه می‌شد، باز هم کشف این قاره توسط اروپایی‌ها اجتناب‌ناپذیر بود.

آیا «دنیای جدید» توسط شخص دیگری کشف می‌شد؟

پیش از ورود اروپایی‌ها، بومیان حداقل ۲۳٬۰۰۰ سال قبل به قاره آمریکا رسیده بودند. اما اگر کریستف کلمب موفق به رسیدن به نیم‌کره غربی نمی‌شد، آیا شخص دیگری از اروپا به زودی این کار را انجام می‌داد؟ کارشناسان تاریخ بر این باورند که پاسخ مثبت است. فیلیپه فرناندز-آرمستو، استاد تاریخ دانشگاه نوتردام، می‌گوید دهه‌ی ۱۴۸۰ نشان داده بود که اکتشافات اقیانوس اطلس به دلیل محصولاتی مانند شکر، ماهی، طلا و عاج نهنگ، سودآور است. بنابراین، رسیدن به کرانه‌های دور، تنها مسئله زمان بود.

البته خود کریستف کلمب هرگز اعتراف نکرد که به آسیا نرسیده است. او تا پایان عمر ادعا می‌کرد که سرزمین‌های «کشف‌شده» بخشی از آسیا هستند، حتی با وجود شواهد فزاینده‌ای که خلاف آن را نشان می‌داد. داگلاس هانتر، مورخ مستقل، معتقد است که کلمب در واقع در هدف خود برای یافتن راهی جدید به ثروت‌های آسیا شکست خورد.

نبرد بر سر «اولین کشف»: اسپانیا یا پرتغال؟

اینکه چه کسی به نیم‌کره غربی می‌رسید و چه اتفاقاتی رخ می‌داد، موضوع بحث است. جفری سیمکاکس، استاد بازنشسته تاریخ در UCLA، اشاره می‌کند که اگر اسپانیا دوباره تلاش نمی‌کرد، سفر بعدی احتمالا توسط پرتغال حمایت می‌شد. پرتغال از اوایل قرن پانزدهم در حال دریانوردی در سواحل آفریقا بود و تا آتلانتیک به اندازه کافی پیش رفته بود که آزور و مادیرا را استعمار کند.

• کشفی تکان‌دهنده در معبد خفرع مصر؛ آیا تاریخ را اشتباه فهمیده‌ایم؟!
• با 20 مورد از عجیب ترین مکان های روی زمین آشنا شوید
• نقشه عجیبی که سرزمین پری‌های دریایی، غول‌ها و اژدهایان را نشان می‌دهد

سیمکاکس می‌گوید پادشاه پرتغال از مقاصد اسپانیا آگاه بود و سریعا برای جلوگیری از هرگونه حرکت بیشتر اسپانیا اقدام می‌کرد. اما فرناندز-آرمستو چندان مطمئن نیست که پرتغال از اسپانیا پیشی می‌گرفت. او خاطرنشان می‌کند که جزایر قناری، که تحت کنترل اسپانیا بودند و کریستف کلمب از آنجا حرکت کرد، از نظر سیستم بادها بهترین مکان برای شروع یک سفر به سمت غرب بودند. بنابراین، احتمالا باز هم یک هیئت اعزامی اسپانیایی بود که این کار را انجام می‌داد.

چه سرنوشتی در انتظار تاریخ بود؟

اگر یک کاشف پرتغالی زودتر به نیم‌کره غربی می‌رسید، بسیاری از رویدادها متفاوت می‌بود. برای مثال، معاهده توردسییاس (Treaty of Tordesillas) در سال ۱۴۹۴، که قلمرو اقیانوس اطلس را بین اسپانیا و پرتغال تقسیم کرد، ممکن بود اتفاق نمی‌افتاد. همچنین، فتوحات قرن شانزدهم هرنان کورتس (Hernán Cortés) علیه امپراتوری آزتک و فرانسیسکو پیزارو (Francisco Pizarro) علیه اینکاها، توسط اسپانیایی‌ها انجام نمی‌شد، هرچند هانتر می‌گوید احتمالا کسی از پرتغال این فتوحات را به انجام می‌رساند.

اگر اسپانیا همچنان اولین کشور اروپایی می‌بود که به نیم‌کره غربی می‌رسید، آن‌طور که فرناندز-آرمستو پیش‌بینی می‌کند، تاریخ تفاوت چندانی نداشت و تاخیر احتمالا ناچیز می‌بود. اما از نظر زبانی، برخی چیزها می‌توانستند متفاوت باشند. اگر یک کاشف پرتغالی زودتر می‌رسید، ممکن بود زبان پرتغالی گسترده‌تر از امروز در نیم‌کره غربی صحبت شود.

همچنین، نام کریستف کلمب به این گستردگی در قاره آمریکا رایج نمی‌شد. مناطقی مانند ناحیه کلمبیا (District of Columbia) در ایالات متحده و کشور کلمبیا، تنها دو نمونه از مکان‌های متعددی هستند که نام او را یدک می‌کشند. با این حال، ممکن بود نام یک کاشف اروپایی دیگر بر این مناطق گذاشته شود. برای مثال، برادران پینزون (Pinzón)، فرماندهان کشتی‌های نینا (Niña) و پینتا (Pinta) در ناوگان کلمبوس، دریانوردان بسیار توانمندی بودند. هانتر می‌گوید، ممکن بود پایتخت ایالات متحده «پینزونیا» نام می‌گرفت.

نکته قابل تأمل اینجاست که هیچ‌یک از منابعی که لایو ساینس با آن‌ها تماس گرفت، سناریویی را مطرح نکردند که در آن بومیان نیم‌کره غربی از طریق بیماری‌ها و فتوحات اروپایی‌ها، آسیب جدی نبینند. با این حال، گروه‌های بومی امروزه به مبارزه خود ادامه می‌دهند و زبان‌ها و فرهنگ‌هایشان را حفظ می‌کنند.