پس از پنج سال غیبت هاتف علیمردانی از سینما، بازگشت او با «کج‌پیله» بسیاری را کنجکاو کرد؛ کارگردانی که با «کوچه بی‌نام» نشان داده بود نگاه اجتماعی تیزبینی دارد و با فیلم‌هایی مثل «هفت‌ماهگی» و «آباجان» توانسته بود میان سینمای هنری و جریان اصلی تعادلی قابل قبول بسازد. اما نتیجه این بازگشت، اثری است سرگردان و متناقض که به جای پرداختن به موضوعات اجتماعی، بیشتر شبیه پروژه‌ای برای وایرال شدن در شبکه‌های اجتماعی است تا فیلمی با هویت سینمایی مشخص.
ایده‌ای تکراری با اجرایی کم‌رمق
داستان «کج‌پیله» درباره سیما ثروتی، بازیگری مشهور و بدبین به مردان است که ناگهان خود را در بدن یک مرد پیدا می‌کند. ایده‌ای که در تاریخ سینمای جهان بارها تجربه شده و ظرفیت زیادی برای نقد کلیشه‌های جنسیتی و ایجاد گفت‌وگو درباره نقش‌های اجتماعی دارد. اما علیمردانی به‌جای بهره‌گیری از این ظرفیت، همه چیز را سطحی و صرفاً در حد شوخی و موقعیت‌های دم‌دستی رها می‌کند. فیلم به‌شکلی آشکار از «اوه! بیلندا» ترکیه اقتباس شده، اما در حالی که نسخه اصلی رویکردی دراماتیک داشت، اینجا همه چیز به یک کمدی شتاب‌زده و کلیشه‌ای تبدیل شده است؛ کمدی‌ای که یادآور فرمول‌های بارها تکرار شده سینمای عامه‌پسند دهه هشتاد است.
گریم پرهزینه، اما بی‌فایده
بخش قابل توجهی از انرژی فیلم صرف گریم مردانه الناز شاکردوست شده است؛ گریمی که قرار بود موتور روایت باشد اما در عمل، بیش از حد مصنوعی و توجه‌بر‌انگیز از کار درآمده است. نتیجه آن است که مخاطب به جای همراه شدن با قصه، مدام به یادش می‌افتد که دارد بازی یک بازیگر را می‌بیند و نه شخصیت فیلم را. صداگذاری نیز به این بی‌باوری دامن می‌زند. ترکیب این دو ضعف، فضای فانتزی فیلم را از بین برده و ارتباط مخاطب با داستان را قطع می‌کند. صحنه‌های رقص شاکردوست که در اینستاگرام داغ شد، نیز بیش از آنکه بخشی از روایت باشند، کارکرد تبلیغاتی پیدا کرده‌اند؛ گویی فیلم از ابتدا برای کلیپ شدن در شبکه‌های اجتماعی طراحی شده بود.
کمدی تک‌بعدی و بی‌مزه
«کج‌پیله» تقریبا تمام بار کمدی خود را روی شوخی‌های جنسی و موقعیت‌های تکراری گذاشته است. این شیوه قدیمی بارها در کمدی‌های بی‌کیفیت ایرانی دیده شده و نشانه‌ای است از نبود جسارت و خلاقیت در طراحی موقعیت‌های طنز. تکرار مداوم دیالوگ‌هایی کلیشه‌ای و جنسیت‌زده بیش از آنکه خنده‌آور باشد، تبدیل به جمله‌هایی تکراری و آزاردهنده می‌شود؛ شعارهایی که نه نقدی واقعی به کلیشه‌ها هستند و نه گفتمان جدیدی می‌سازد. به‌جای نقد نقش‌های جنسیتی، فیلم خود به بازتولید همان کلیشه‌ها مشغول است و طنز را به سطحی‌ترین شکل ممکن به کار می‌گیرد.
یکی از بنیادی‌ترین ضعف‌های «کج‌پیله» فیلمنامه آن است. تغییر بدن شخصیت اصلی هیچ توضیح منطقی ندارد و صرفا بهانه‌ای شده برای زنجیره‌ای از شوخی‌های سطحی. روایت پر از گسست، ساده‌سازی افراطی و عدم پرداخت است و به نظر می‌رسد سازندگان انتظار داشته‌اند که مخاطب مانند دهه‌های گذشته با هر پیچش دم‌دستی سرگرم شود. اما تماشاگر امروز، حتی در یک کمدی، انتظار انسجام، منطق درونی و پرداخت شخصیت‌ها را دارد؛ چیزهایی که در «کج‌پیله» کمتر دیده می‌شود.
الناز شاکردوست که پیش‌تر در «تی‌تی» و «گوزن‌های اتوبان» عملکرد درخشانی داشت، در این فیلم فرصتی برای نشان دادن توانایی‌هایش پیدا نمی‌کند. گریم سنگین و کارگردانی نامنظم باعث شده بازی او سطحی و دور از واقعیت باشد و بازی او هیچ شباهتی به آثار قبلی ندارد و گویی کارگردانی برای او وجود نداشته است. نعیمه نظام‌دوست تنها نقطه روشن بازی‌هاست و چند لحظه خنده‌دار واقعی خلق می‌کند. در مقابل، سروش صحت و دیگر بازیگران قربانی فیلمنامه‌ای شده‌اند که عملا امکان نقش‌آفرینی جدی به آن‌ها نمی‌دهد.
جمع‌بندی
هاتف علیمردانی روزگاری از امیدهای سینمای اجتماعی ایران بود؛ اما «کج‌پیله» نشان می‌دهد که بازگشت به یک ژانر بدون توجه به تغییرات ذائقه تماشاگر و استانداردهای کیفی امروز، می‌تواند نتیجه‌ای ناامیدکننده داشته باشد. فیلم میان دو هدف جذب مخاطب عام و طرح مضامین جدی درجا می‌زند و در هیچ‌کدام موفق نمی‌شود. «کج‌پیله» می‌توانست با ایده‌ای جذاب، پلی میان کمدی و مباحث اجتماعی بسازد. اما در نهایت، همه چیز در سطح باقی مانده و فیلم تبدیل به محصولی شده که بیشتر برای انتشار در فضای مجازی ساخته شده تا اکران در سالن سینما.
این فیلم نه کمدی قانع‌کننده‌ای است، نه دارای روایت منسجم، نه برخوردار از بازی‌هایی قدرتمند. در واقع «کج‌پیله» نمونه‌ای است از اینکه چگونه یک ایده خوب، در غیاب خلاقیت و توجه به جزئیات، می‌تواند به اثری تبدیل شود که تنها دستاوردش چند کلیپ وایرال در اینستاگرام است. در نهایت کج‌پیله همان پیله‌ای است که هرگز به پروانه تبدیل نشد.
شناسنامه فیلم «کج‌پیله»
کارگردان: هاتف علیمردانی
نویسنده: هاتف علیمردانی
بازیگران: الناز شاکردوست، سروش صحت، نیما شعبان‌نژاد، نعیمه نظام‌دوست، فرنوش نیک‌اندیش، زهرا داوودنژاد
محصول: 1404، ایران
خلاصه داستان: داستان «کج‌پیله» در مورد شخصیتی به نام سیما ثروتی، بازیگر مشهوری است که به دلیل بدبینی به مردان تبدیل به مرد می‌شود و زندگی‌اش تغییر زیادی می‌کند.
نوشته نقد فیلم «کج‌پیله»؛ وقتی سینما به بهانه‌ای برای ترند شدن تبدیل می‌شود اولین بار در دیجی‌کالا مگ. پدیدار شد.
0 نظرات