امشب زمین و ماه در نزدیک‌ترین فاصله خود قرار می‌گیرند و نتیجه این هم‌خطی، به وقوع پیوستن بزرگترین ابرماه شش سال اخیر است.
ابرماه کامل ماه نوامبر که با نام «ماه سگ آبی» شناخته می‌شود، امشب مصادف با چهارشنبه ۱۴ آبان ۱۴۰۴ (۵ نوامبر ۲۰۲۵) در آسمان رخ می‌دهد و زمین شاهد درخشان‌ترین و بزرگترین ماه نیم‌دهه اخیر خواهد بود. بر اساس آخرین اخبار نجوم، ابرماه سگ آبی نوامبر نه‌تنها بزرگترین ماه کامل سال ۲۰۲۵ است، بلکه از نظر میزان درخشش و نزدیکی مداری، بزرگترین ابرماه مشاهده‌شده از سال ۲۰۱۹ تاکنون به‌شمار می‌رود. این ماه دومین ابرماه از مجموعه‌ی چهار ابرماه پی‌درپی است که تقویم نجومی سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ را به هم پیوند می‌دهد.
ویژگی‌های ابرماه سگ آبی؛ بزرگترین پدیده نجومی ۲۰۲۵
ماه کامل نوامبر یا بزرگترین ابرماه شش سال اخیر که در فرهنگ‌های مختلف با نام‌های «ماه شکارچی»، «ماه یخبندان» و به‌ویژه در تقویم غربی با عنوان «ماه سگ آبی» شناخته می‌شود، امسال در روز چهارشنبه ۵ نوامبر ۲۰۲۵ (۱۴ آبان ۱۴۰۴) در ساعت ۸:۲۰ صبح به وقت منطقه زمانی شرقی به وضعیت کامل خود خواهد رسید. این رویداد نجومی نه‌تنها دومین ابرماه سال ۲۰۲۵ محسوب می‌شود، بلکه بزرگترین و درخشان‌ترین ماه سال خواهد بود. ماه در شب‌های قبل و بعد نیز تقریباً کامل به نظر می‌رسد، اما بهترین زمان برای مشاهده آن بلافاصله پس از طلوع ماه در هنگام غروب خورشید است.
ماه سگ آبی به‌دلیل همزمانی با نقطه «حضیض» مداری خود، زمانی که ماه به نزدیک‌ترین فاصله نسبت به زمین می‌رسد، جلوه‌ای متفاوت پیدا می‌کند. مدار ماه به دور زمین کاملاً دایره‌ای نیست، بلکه اندکی بیضی شکل است و از این‌رو در هر چرخه قمری، یک نقطه دورتر و یک نقطه‌ی نزدیک‌تر وجود دارد. هنگامی که ماه کامل با حضیض مداری همزمان شود، فاصله‌ی آن از زمین حدود ۱۰ درصد کمتر از میانگین عادی است و همین نزدیکی باعث می‌شود اندازه ظاهری ماه بزرگ‌تر و نور آن شدیدتر دیده شود؛ پدیده‌ای که در علم نجوم با نام «ابرماه» شناخته می‌شود.
- چرا نگاه کردن به خورشید گرفتگی خطرناک است؟
- این پنج سیاره به زودی در یک خط قرار می‌گیرند؛ آیا اتفاق خاصی رخ می‌دهد؟
- بزرگترین معمای خورشید بالاخره حل شد؛ دانشمندان چیزی را رصد کردند که دهه‌ها دنبالش بودند
در این رویداد، ماه تنها ۹ ساعت پس از عبور از حضیض مداری خود به‌طور کامل روشن خواهد شد؛ فاصله آن از زمین ۲۲۱٬۸۱۷ مایل (معادل ۳۵۶٬۹۸۰ کیلومتر) است، در حالی که میانگین فاصله معمول ماه از زمین حدود ۲۳۸٬۹۰۰ مایل (۳۸۴٬۴۷۲ کیلومتر) است. این اختلاف قابل توجه در فاصله، باعث افزایش قطر ظاهری ماه به میزان تقریبی ۱۴ درصد و شدت نور آن تا حدود ۳۰ درصد بیشتر از حالت معمول می‌شود.
چنین نزدیکی مداری در واقع رکوردی جدید پس از ابرماه کامل ۱۹ فوریه ۲۰۱۹ است، زمانی که ماه در فاصله ۲۲۱٬۶۸۱ مایل (۳۵۶٬۷۶۱ کیلومتر) از زمین قرار داشت. از دید ناظران زمینی، باشکوه‌ترین لحظه این پدیده زمانی است که ماه برای نخستین‌بار در افق شرقی ظاهر می‌شود؛ درست همزمان با غروب خورشید که رنگ‌های نارنجی و ارغوانی آسمان در پشت زمینه‌ی نقره‌ای ماه ترکیب می‌شوند.
راز خطای دید در طلوع ماه؛ توهمی که ناسا توضیحی برای آن ندارد
طلوع ماه همواره لحظه‌ای جادویی از پیوند زمین و آسمان است، اما در مورد ابرماه، این لحظه رنگی از فریب نوری و شگفتی ذهن انسان نیز به خود می‌گیرد. در زمان طلوع، ماه به دلیل پدیده‌ای به نام «توهم ماه» بسیار بزرگ‌تر از آنچه واقعاً هست به نظر می‌رسد. مغز ما برای تفسیر فاصله و اندازه، از نشانه‌های عمق استفاده می‌کند و چون ماه را در کنار عناصر قابل اندازه‌گیری می‌بیند، ناخودآگاه آن را بزرگ‌تر تفسیر می‌کند.
ناسا با وجود دهه‌ها تحقیق می‌گوید هنوز توضیح علمی کاملاً قانع‌کننده‌ای برای این خطای ادراکی ارائه نشده است؛ این توهم حاصل بازی هنر ادراک انسان با واقعیت نور و فضا است. در زمان ابرماه، یعنی هنگامی که ماه کامل در کمترین فاصله‌ی مداری خود از زمین قرار دارد، این حس بزرگ‌نمایی ذهنی با واقعیت فیزیکی ترکیب می‌شود. در نتیجه اندازه‌ی ظاهری ماه واقعاً حدود ۱۰ درصد بیشتر از حالت عادی است.
- خداحافظی با ISS؛ ایستگاه فضایی در ۲۰۳۰ به زمین سقوط می‌کند
- ستاره‌شناسان ممکن است اولین ستارگانی را که پس از بیگ بنگ شکل گرفته‌اند، پیدا کرده باشند
- جیمز وب «نقطه قرمز» غول‌پیکری را در کیهان رصد کرد که با سرعتی باورنکردنی در حال رشد است!
در پدیده بزرگترین ابرماه یعنی ماه سگ آبی، این اثر به اوج خود رسیده و ماه به بزرگترین اندازه قابل دید در سال ۲۰۲۵ تبدیل شده است. ماه سگ آبی یازدهمین ماه کامل از میان ۱۲ ماه کامل سال ۲۰۲۵ میلادی است. از آنجا که یک سال خورشیدی حدود ۳۶۵.۲۴ روز و یک سال قمری نزدیک به ۳۵۴.۳۷ روز طول دارد، اختلاف این دو چرخه سبب می‌شود هر دو یا سه سال، یک ماه کامل اضافی در تقویم ظاهر شود.
در این سال خاص، زمین شاهد ۱۲ ماه کامل است و از میان آن‌ها سه ابرماه شاخص رخ داده‌اند که ماه کامل سگ آبی، نزدیک‌ترین و درخشان‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود. علاوه بر این، در همین سال دو رویداد نادر دیگر نیز فضای آسمان شب را تماشایی کرده‌اند که شامل ماه‌گرفتگی‌های کاملی هستند که به دلیل رنگ سرخ کم‌نور حاصل از پراکندگی پرتوهای خورشیدی در جو زمین، با نام ماه خونین شناخته می‌شوند.
0 نظرات